ماهنامه علمی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 18، شماره 7، مهر 1404 ، شماره پی در پی 113

بررسی شگردهای هنجارگریزی نحوی پسانیمایی در شعر شاعران شاخص دهه هفتاد

صفحه (29 - 53)
امیر سلاجقه ، منصور نیک‌پناه (نویسنده مسئول)، مصطفی سالاری
تاریخ دریافت مقاله : فروردین 1404
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : تیر 1404

چکیده

زمینه و هدف: تحولات شعری در ایران بنا به اقتضای زمانی و مکانی ابداعاتی را در ادبیات ایجاد نموده که این هنر را از تکرارپذیری و رخوت رهایی داده است. در دوران معاصر این تحولات از سده به دهه کاهش یافته و شاهد تنوع سبکها و موجها ادبی در شعر هستیم. یکی از این دهه های فعال ادبی ایران دهه هفتاد است. شعر نو پس از نیما با نوآوریها و گرایشاتی روبرو میشود که هر یک از ابداع کنندگان مدعی ثبت شعر با ویژگیهای نوین هستند. دههه هفتاد دوره یی است که شعرای مختلف تلاش می نمایند ابداعات نوینی در شیوه نیمایی ابداع نمایند. در همین راستا سروده های باباچاهی، احمدی، صالحی، رویایی و عبدالملکیان را مد نظر قرار داده ایم.

روشها: روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی بوده و با روش مطالعه کتابخانه ای اقدام به تدوین مطالب نمودیم.

یافته ها: محققان پنج شاخص را جهت نقد و بررسی اشعار منتخب شعرای مورد نظر از منظر هنجارگریزی نحوی در نظر گرفتند. ماحصل تحلیل این سروده ها نشان داد در پارامترهای هنجارگریزی نحوی باباچاهی نسبت معاصران دست بالاتر را دارد.

نتیجه گیری: با بررسی شعر این شاعران در پنج شاخص مورد نظر، در حذف ارکان فاصله باباچاهی با هعصرانش معنادار و چشمگیر است. در جا به جایی ارکان هر پنج شاعر نزدیک به یکدیگر حرکت میکنند. در کاربرد ضمیر مفعولی باباچاهی در صدر نمودار قرار میگیرد. در جملات ناقص شاهد فاصله معنادار باباچاهی با معاصرانش هستیم. در قسمت تکرار و تقابل باباچاهی همچنان در صدر پارامتر مورد نظر قرار دارد.

کلمات کلیدی
هنجارگریزی نحوی , شعر دهه هفتاد , باباچاهی , یدا...رویایی.

• احمدی، احمد رضا (1387) همه شعرهای من، تهران، چشمه.
• احمدی، احمد رضا (1397) مجموعه شعر تابستان وغم، تهران: چشمه.
• احمدی، بابک (1385) ساختار و تاویل متن، تهران: نشر مرکز.
• باباچاهی، علی(1388) پیکاسو در آبهای خلیج فارس، تهران: ثالث.
• باباچاهی، علی (۱۳۹۰) گل باران هزار روزه، تهران: مروارید.
• باباچاهی، علی (۱۳۹۰ ) نم نم باران، چاپ دوم، تهران: چشمه.
• باباچاهی، علی (۱۳۹۲ ) در غارهای پر از برگی، تهران: نگاه.
• باباچاهی، علی ( ۱۳۹۲) کشتی پُر اسرار، تهران: نگاه .
• رویایی، یدالله (۱۳۵۷ ) از سکوی سرخ، تهران: مروارید .
• رویایی، ید الله (۱۳۸۷)، مجموعه اشعار، تهران: نگاه.
• شفیعی کدکنی، محمد رضا (۱۳۸۵( موسیقی شعر، تهران: آگاه
• شفیعی کدکنی، محمد رضا ( 1391) رستاخیز کلمات، جلد اول، تهران: سخن .
• شمس لنگرودی، محمد(1۳۷۷)تاریخ تحلیلی شعر نو، تهران: مرکز.
• صالحی، سید علی( ۱۳۸۲) شعر در هر شرایطی، تهران: نگیما.
• صالحی، سید علی (1387) مجموعه آثاری دفتر دوم شعر، چاپ سوم، تهران: نگاه.
• صالحی، سید علی ( ۱۳۸۸ )، ما نباید بمیریم رویاها بی مادر میشود، تهران: نگاه.
• صالحی، سید علی ( ۱۳۸۹ ) انیس آخر همین هفتان آید، تهران، نگاه، جلد اول، تهران: چشمه .
• صفوی، کوروش (۱۳۷۳) از زبان شناسی به ادبیات.
• عبدالملکیان، گروس ( ۱۳۸۷ ) سطرها در تاریکی جا عوض میکند، تهران: مروارید.
• عبدالملکیان، گروس (۱۳۹۳ ) پذیرفتن، تهران: چشمه.
• عبدالملکیان، گروس ( 1۳۹۵) رنگهای رفته دنیا، تهران: چشمه.
• عبدالملکیان، گروس (1397) سه گانه خاورمیانه، چاپ چهار دهم، تهران: چشمه .
• عبدالملکیان، گروس ( 1403) هیچ چیز مثل مرگ تازه نیست، چاپ پانزدهم، تهران: چشمه.
• علی پور مصطفی ( ۱۳۷۹) ساختار زبان شعر امروز، تهران: فردوسی.
• لوطیج، محمد (۱۳۹۳ ) هفتاد گل زرد، تهران، سرزمین اهورایی.
• محبتی، محمدی(۱۳۸۰) بدیع نو، تهران: سخن.
• مظفری، سولماز(۱۳۹۲) واکاری هنجارگریزی در دستور زبان عشق، فصلنامه رشد، آموزش زبان و ادبیات فارسی، شماره044
• واشقانی فراهانی، ابراهیم (۱۳۸۷) منشاء شعر و برخی شگرهای شاعری، وب سایت آن روزها.
• Leech,G.N(1969).ALinguistic.Guide to Englishpoetry,Newyork:Longman