ماهنامه علمی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 16، شماره 12، اسفند 1402 ، شماره پی در پی 94

بررسی و تحلیل سبک‎شناسی غزلهای غلامرضا طریقی

صفحه (153 - 7216)
نسیبه عالیقدر ، سیف‌الدین آب‌برین (نویسنده مسئول)، فروغ جلیلی
تاریخ دریافت مقاله : اسفند 1401
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : خرداد 1402

چکیده

زمینه و هدف: غزل معاصر تمایزات سبکی خاص خود را دارد و غزلسرایان نوگرای معاصر در ابعاد متفاوت زبانی، بلاغی، ادبی، فکری و مضمونی نوگرایی داشته‎اند. شناخت سبک این شاعران حاصل مطالعه و بررسی در ابعاد مذکور است. هدف پژوهش حاضر مطالعه و شناخت سبک غزل غلامرضا طریقی، بعنوان یکی از غزلسرایان نوگرای معاصر، بوده است. مطالعه در ابعاد زبانی، ادبی و فکری غزل این شاعر، گرایش سبکی او را برای مخاطبان روشن ساخته و وجوه نوگرایی او در این ابعاد را مشخص میکند.

روش مطالعه: این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است.

یافته‎ها: مطالعۀ سبکی غزل طریقی این نکته را آشکار میسازد که او غزلسرایی نوگراست و در ابعاد متفاوت زبانی، تصویری، فکری و مضمونی نوآوری داشته است. زبان نزدیک به زبان محاوره و عناصر زبان امروزین و معاصر، و کنایات معاصر در شعر او به چشم میخورد و تشبیهات او شهری است. او عشق دوطرفه را میپسندد و عشق خصلتی زمینی و واقعگرا در غزل او دارد.

نتیجه گیری: غلامرضا طریقی به زبان زمان غزل سروده و هر نوع واژه‎ای مجال حضور در شعر او را یافته است و او کلمات را به مجاز و غیرمجاز تقسیم‎بندی نکرده است. وی بیشتر تشبیه به کار برده و تشبیهات او رنگ شهری دارد. آرایۀ تلمیح و ایهام در شعر او کاربرد بیشتری دارد و در بدیع لفظی، جناس بیشترین کاربرد را یافته است.

کلمات کلیدی
سبک شعر , غلامرضا طریقی , غزل , سطح زبانی , سطح ادبی , سطح فکری.

• انزابی‌نژاد، رضا و منصور ثروت. (1366). فرهنگ معاصر. تهران: امیرکبیر.
• انوری، حسن (1383). فرهنگ کنایات سخن. تهران: سخن.
• براهنی، رضا. (1371). طلا در مس (در شعر و شاعری). تهران: زمان.
• بهار، محمدتقی. (2536). سبک‎شناسی. ج 1، چ 4. تهران: پرستو- امیرکبیر.
• بهبهانی، سیمین. (1378). یاد بعضی نفرات. تهران: البرز.
• پورنامداریان، تقی. (1381). سفر در مه. تهران: نگاه.
• پورنامداریان، تقی. (1390). سفر در مه. چ 3. تهران: سخن.
• جلالــی، بهــروز. (1377). جاودانــه زیــستن و در اوج مانــدن. تهــران: مروارید.
• حسن‎لی، کاووس. (1385). «نوآوری در غزل»، فصلنامۀ تخصصی شعر، (46) 14، صص 34-27.
• خالقی مطلق، جلال. (1375). «زیبایی کمال مطلوب زن در فرهنگ ایرانی»، ایرانشناسی، ش 8، صص 703-716.
• رفیع‎زاه تفتی، رؤیا؛ پورخالقی چترودی، مهدخت و علیزاده، علی (1401). «نقد کنایه‎های قاموسی و زبانی و ابداعی در صد سال شعر محاوره‎ای فارسی (1300 تا 1400 شمسی)». نشریۀ علمی سبک‎شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، (80) 15، صص 253-231.
• زرقانی، مهدی. (1383). چشم‌انداز شعر معاصر ایران. تهران: ثالث.
• شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1380). صور خیال در شعر فارسی. چ هشتم. تهران: آگاه.
• شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1387). ادوار شعر فارسی. تهران: سخن.
• شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1391). رستاخیز کلمات. چ سوم. تهران: سخن.
• شمیسا، سیروس. (1373). کلیات سبک‎شناسی. چ دوم. تهران: فردوس.
• شیری، ‌قهرمان. (1389). «تمثیل و تصویری نو از کارکردها و انواع آن». فصلنامۀ کاوشنامه. 11(20). 33-54.
• صفا، ذبیح‌الله. (1362). تاریخ ادبیات ایران. تهران: شرکت مؤلفان و مترجمان ایرانی.
• طریقی، غلامرضا. (1392). ایمان بیاورید به تمدید فصل سرد. تهران: نیماژ.
• طریقی، غلامرضا. (1393(الف). جهان غزلی عاشقانه است. تهران: نیماژ.
• طریقی، غلامرضا. (1393). هر لبت یک کبوتر سرخ است. چ سوم. تهران: سورۀ مهر.
• طریقی، غلامرضا. (1395). با یاد شانه‎های تو. چ دوم. تهران: نیماژ.
• طریقی، غلامرضا. (1397). شلتاق. چ سوم. تهران: چشمه.
• علوی مقدم، محمد و اشرف‌زاده، رضا. (1381). معانی و بیان. تهران: سمت.
• علیپور، مصطفی. (1378). ساختار زبان شعر امروز. تهران: فردوس.
• علی‌محمدی، علی و بشیری، علی‌اصغر. (1391). «غزل نو و پیش‎زمینه‎های آن»، پژوهشنامۀ ادب غنایی. (18) 10، صص 121-144.
• فتوحی، محمود. (1385). بلاغت تصویر. تهران: سخن.
• فتوحی، محمود. (1391). سبک‎شناسی، نظریه‎ها، رویکردها و روشها. تهران: سخن.
• فرخزاد، فروغ. (1355). دیوار. چ 7. تهران: امیرکبیر.
• کزازی، میر جلال‎الدین. (1381). زیبایی‎شناسی سخن فارسی. تهران: نشر مرکز.
• منزوی، حسین. (1395)، مجموعه اشعار. به کوشش محمد فتحی. چ چهارم. تهران: آفرینش و نگاه.
• مولوی، جلال‏الدین محمد. (1390). مثنوی معنوی. تصحیح رینولد ا.نیکلسون. چ 5. تهران: هرمس.
• وردانک، پیتر. (1393). مبانی سبک‎شناسی. ترجمۀ محمد غفاری. چ دوم. تهران: نشر نی.