ماهنامه علمی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 14، شماره 3، خرداد 1400 ، شماره پی در پی 61

بررسی سبک‌شناسی اشعار «جویا تبریزی»

صفحه (199 - 214)
هدایت الله تقی زاده (نویسنده مسئول)
تاریخ دریافت مقاله : مهر 1399
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : دی 1399

چکیده
زمینه و هدف: در مطالعات ادبی، سبک‌شناسی از جایگاه والایی برخوردار است. سبک‌شناسی میتواند بیان‌کنندۀ ویژگیهای زبانی، فکری و ادبی هر اثر باشد. این تحقیق یکی از شاعران سبک هندی به نام جویا تبریزی را معرفی میکند و به بررسی ویژگیهای سبکی در اشعار وی میپردازد.
روش مطالعه: در پژوهش حاضر برای دستیابی بهتر و مفیدتر به اطلاعات، سعی شده است که از روش کتابخانه ای استفاده شود. در این روش، پژوهشگر با مراجعه به منابع و مآخذ نوشتاری و کتابخانه ای، اعم از کتاب، مقاله و پایان‌نامه، اطلاعات و داده های موردنیاز را جمع‌آوری میکند. روش انجام تحقیق نیز توصیفی – تحلیلی است.
یافته ها: داراب بیگ جویا، متخلص به «جویا» و معروف به «جویا تبریزی» از شاعران قرن یازدهم هجری است، اجداد او تبریزی بودند و پدرش«ملا سامری» به همراه پدربزرگش، پیش از تولد جویا به هند مهاجرت کرده بودند. جویا به دو همراه برادرش ــ که آنها نیز شاعر بودند ــ در کشمیر متولد شدند. جویا از شاعران سبک هندی است و ویژگیهای این سبک در اشعار او نمود یافته است.
نتیجه گیری: دو موضوع عشق و مدح پیامبر اکرم (ص) و امامان که به ترتیب در غزلیات و قصاید او جلوه گر شده ‌است، بیشترین بسامد را در اشعار جویا از منظر فکری دارا هستند. موضوعات دیگری مانند دین و مذهب، پند و ادبیات اندرزی، مبارزه با ریا نیز در اشعار وی دیده میشوند. از منظر سطح زبانی، کاربرد لغات عامیانه برجستگی خاصی به اشعارش بخشیده است، همچنین وی از اوزان نرم و ملایم در اشعارش استفاده کرده ‌است و بحر رمل بیشترین بسامد را در اشعارش داراست. در سطح ادبی نیز کاربرد انواع تشبیه و استعاره، تضمین اشعار همعصران و تمثیل در اشعار وی بیشترین کاربرد را دارند.

کلمات کلیدی
جویا تبریزی , سبک‌شناسی , سبک هندی , سطح زبانی , سطح ادبی , سطح فکری

• آشنایی با عروض و قافیه، شمیسا، سیروس (1379) تهران: فردوس.
• تاریخ ادبیات در ایران، صفا، ذبیح‌الله (1380) چاپ پنجم، تهران: ققنوس.
• دانشمندان آذربایجان، تربیت، محمدعلی (1378) تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
• دویست سخنور، نظمی تبریزی، علی (1386) تبریز: یاران.
• دیوان جویا تبریزی، جویای تبریزی، میرزا داراب بیگ (1378) تصحیح پرویز عباسی داکانی، تهران: برگ.
• سبک‌شناسی شعر پارسی از رودکی تا شاملو، غلامرضایی، محمد (1377) تهران: جامی.
• سبک‌شناسی شعر، شمیسا، سیروس (1375) تهران: فردوس.
• سخنوران آذربایجان، دولت‌آبادی، عزیز (1377) تبریز: ستوده.
• فرهنگ کاربردی اوزان شعر فارسی، مدرسی، حسین (1384) تهران: سمت.