- تعداد نمایش : 969
- تعداد دانلود : 659
- آدرس کوتاه شده مقاله: https://bahareadab.com/article_id/950
سال : 13
شماره : 3
شماره پی در پی : 49
ماهنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 13،
شماره 3،
،
شماره پی در پی 49
تفاوت نگرش به طبیعت در مکتبهای ادبی کلاسیسم، رومانتیسم، ناتورالیسم و سمبولیسم و بازتاب آنها در شعر معاصر فارسی
صفحه
(201
- 217)
سیده سمیرا سید خشک‌بیجاری (نویسنده مسئول)
تاریخ دریافت مقاله
: 8 آذر 1398
تاریخ پذیرش قطعی مقاله
: 20 اسفند 1398
چکیده
زمینه و هدف: در تعاریف و مبانی هر مکتبی، با رویکردی متفاوت نسبت به طبیعت مواجهیم. این رویکرد متفاوت در مکاتب «کلاسیسم»، «رومانتیسم»، «ناتورالیسم» و «سمبولیسم» مشاهده می‌شود. هرکدام از این مکتبها «توجه ویژه به طبیعت»، «پیروی و تقلید از طبیعت» یا «طبیعت‌گرایی» را سرلوحه کار خود قرار داده اند، همین امر باعث خلط مباحث و اشتباه در دریافتها و تحلیلها شده است. در این مقاله تفاوت تلقّی از طبیعت و نیز نوع نگرش به طبیعت در مفهوم یکسان آن، در هریک از این مکاتب هنری و ادبی بررسی شده، و مفهوم طبیعت در شعر شاعران معاصر با نگاه این مکاتب مقایسه شده است.
روش مطالعه: این مقاله براساس مطالعات کتابخانه ای و به شیوۀ توصیفی- تحلیلی انجام شده است.
یافته ها: نگرش مؤلفان چهار مکتب بزرگ و تأثیرگذار ادبی یعنی کلاسیک، ناتورالیست، رومانتیک و سمبولیست نسبت به پدیده ای در ظاهر یکسان، یعنی طبیعت متفاوت است که نشان دهنده تفاوت سبکهاست که آن نیز برخاسته از روح حاکم بر مکتبها و تغییر دیدگاه و تفکر است.
نتیجه گیری: کلاسیکها اعتقاد داشتند طبیعت عمومی بشر منبع اصلی هنر است؛ یعنی توصیف و بیان صفات خوب و برجسته کردن اخلاق حمیده و نمایش آن بصورت آرمانی مانند توصیفات ادبیات کلاسیک فارسی و نیز در معاصران پروین اعتصامی. اولویت رومانتیک ها طبیعت بکر و دست نخورده، با تمام ویژگیهای موجود آن است؛ مانند برخی از اشعار نادر نادرپور و سهراب سپهری در ادبیات فارسی. منظور ناتورالیست ها از طبیعت، گرایش به علوم طبیعی، توجه به مسئلۀ وراثت و ژنتیک در انسان و نمایاندن واقعیتهای پلید و نازل انسانی و اجتماعی است. این مفهوم از طبیعت در مقابل آن طبیعتی قرار میگیرد که کلاسیک ها میدانستند؛ مانند برخی آثار چوبک، هدایت و دولت آبادی در ادبیات فارسی. از نظر سمبولیستها تمام طبیعت سمبول وجود و زندگی خود انسان است؛ مانند برخی آثار نیمایوشیج، مهدی اخوان ثالث و فروغ فرخزاد در ادبیات فارسی.
<-div>
کلمات کلیدی
طبیعت
, طبیعت‌گرایی
, کلاسیسم
, رومانتیسم
, ناتورالیسم
, سمبولیسم
, شعر معاصر
- آشنایی با مکتبهای ادبی، ثروت، منصور(1385)، تهران: سخن.
- از کلاسی‌سیزم تا مدرنیسم، فهیمی‌فر، علی‌اصغر، تهران: فلق، پاییز 1374.
- تاریخ نقد جدید، ولک، رنه، ترجمه سعید ارباب شیرانی، 8 جلد، تهران: نیلوفر، 1389.
- «تبارشناسی طبیعت‌گرایی در شعر فارسی»، قبادی یاوری، عاطفه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی و علوم انسانی، دانشگاه مازندران، 1393.
- زیبایی‌شناسی و طبیعت، پارسونر، گلی، ترجمه زهرا قیاسی، تهران: رشد آموزش، 1389.
- سرودهای معصومیت و تجربه، بلیک، ویلیام، ترجمه مریم پاکزادیان، اصفهان: انتشارات ، 1393.
- فرهنگ اصطلاحات ادبی، داد، سیما، تهران: مروارید، 1371.
- فرهنگ بزرگ سخن، انوری، حسن، تهران: سخن، 1381.
- فرهنگ لغت، معین، محمد، تهران: امیرکبیر، 1383.
- فلسفۀ هنر معاصر، رید، هربرت، ترجمه محمدتقی فرامرزی، تهران: نگاه، 1362.
- قصه¬نویسی، براهنی، رضا، تهران: نشر نو، 1362.
- گلهای رنج(گزیده¬اشعار)، بودلر، شارل، ترجمه محمدرضا پارسایار، تهران: انتشارات هرمس، چ دوم، 1384.
- لغتنامه، دهخدا، علی‌اکبر، تهران: دانشگاه تهران، 1373.
- مادام بواری، فلوبر، گوستاو، ترجمه مهدی سحابی، تهران: نشر مرکز، چ ششم، 1390.
- مکتبهای ادبی، سیدحسینی، رضا، ج1و2، تهران: نگاه، 1387.
- مکتبهای ادبی، شمیسا، سیروس، تهران: قطره، 1390.
- میراث داستان¬نویسی صادق چوبک، آژند، یعقوب، دربارۀ داستان، ادبیات داستانی، دورۀ 48، 1377، صص88-89.
- ناتورالیسم، فورست، لیلیان و پیتر اسکرین، ترجمه حسن افشار، تهران: مرکز، چ اول، 1375.
- «نگارواره در ادبیات فارسی»، حق‌جو، سیاوش، مجموعه مقالات همایش بهار ایرانی، به کوشش فاطمه راکعی، تهران: شرکت چاپ و نشر شادرنگ، 1388، ص143-160.
- «نیمایوشیج شاعر شهود و طبیعت»، باقی‌نژاد، عباس، ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، 1385، ش 5، صص9-30.
- واژه‌نامۀ هنر شاعری، میرصادقی، میمنت، تهران: کتاب مهناز، 1376.