فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 12، شماره 4، زمستان 98 ، شماره پی در پی 46

بررسی سبکی و محتوایی منظومۀ حماسی- تاریخی: «شاهنامۀ نادری» اثر میرزا محمد علی طوسی(فردوسی ثانی)

صفحه (339 - 362)
هدیه یوسفی، محمود طاووسی (نویسنده مسئول)، مریم امیرارجمند
تاریخ دریافت مقاله : تابستان 97
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : تابستان 97

چکیده

پرده برداشتن از آثار ناشناخته و کشف ذخایر فرهنگی گذشتگان و بررسی همه جانبۀ این آثار از وظایف اصلی محققان این مرز و بوم است. یکی از این آثار شاهنامۀ نادری، منظومه ای حماسی-تاریخی است که محمد علی طوسی، آنرا در موضوع زندگی و فتوحات نادرشاه در اوایل قرن دوازدهم هجری قمری در بحر متقارب و در 5313 بیت سروده است. در این مقاله که به روش کتابخانه ای و به شیوۀ توصیفی-تحلیلی نوشته شده است به بررسی سبک شناسی این اثر پرداخته ایم.

هدف اصلی این مقاله بررسی و تعیین ویژگیهای سبکی در شاهنامۀ نادری است. نتایج تحقیق نشان میدهد که شاهنامۀ نادری از آثار دوران بازگشت محسوب میشود که محتوای آن بیان حوادث و رخدادهای تاریخی دوران نادرشاه و دارای ویژگیهای سبک خراسانی از قبیل:واژگان قدیمی، کاربرد افعال در شکل کهن، استفاده از تشبیهات مفرد و حسی و... است.

کلمات کلیدی
سبک‌شناسی , شاهنامۀ نادری , محمد علی طوسی , حماسۀ تاریخی-ادبی

• آشنایی با عروض و قافیه( 1389) شمیسا، سیروس، چاپ سوم، تهران: میترا
• ادوار شعر فارسی(1387) شفیعی کدکنی، محمدرضا، چاپ پنجم، تهران: سخن
• الگوی بررسی زبان حماسی( 1391) شهبازی اصغر و مهدی ملک ثابت، پژوهشهای زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ24، صص143-179
• انواع ادبی و آثار آن در زبان فارسی،( 1370) رزمجو ، حسین؛ مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی
• تاریخ عالم آرای نادری(1364). مروی، محمد کاظم. به تصحیح محمد امین ریاحی. تهران: انتشارات زوار. جلد 2.
• تحلیل مولفه‌های تاریخی-ادبی منظومۀ حماسی شاهنامۀ نادری،(1394) رضایی شعبان ، کمال، فصلنامۀ مطالعات شبه قارۀ سیستان و بلوچستان، شمارۀ 23، سال هفتم، صص43-58
• حماسه سرایی در ایران.(1387). صفا، ذبیح الله تهران: فردوسی.
• درآمدی بر هنر و اندیشۀ فردوسی( 1372) حمیدیان، سعید، تهران: مرکز
• دستور تاریخی زبان فارسی،(1388) ناتل خانلری، پرویز، به کوشش عفت مستشارنیا، تهران: توس
• سبک خراسانی در شعر فارسی( 1345) محجوب، محمد جعفر، تهران: فردوس
• شاهنامه نادری(. 1339). محمد علی طوسی، مشهور به فردوسی ثانی، به تصحیح احمد سهیلی خوانساری، تهران: انجمن آثار ملی.
• صورخیال در شعر فارسی( 1366) شفیعی کدکنی، محمد رضا، تهران: آگاه
• کلیات سبک‌شناسی، (1375) شمیسا، سیروس، چاپ اول، تهران: اتشارات فردوس
• گفتارهایی در زبان‌شناسی( 1380) صفوی، کوروش، تهران: هرمس
• فرهنگ نام‌آوایی فارسی(1375) وحیدیان کامیار، تقی؛ مشهد، دانشگاه فردوسی
• فرهنگ کتابهای فارسی( 1364) مدبری، محمود، تهران: ویس
• موسیقی شعر( 1376) شفیعی کدکنی، محمدرضا، چاپ پنجم، تهران: آگاه