فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 4، شماره 3، پاییز 90 ، شماره پی در پی 13

خاقانی ، مبدع ترکیبهای کنایی با مضامین عرفانی

صفحه (0 - 0)
یدالله نصراللهی
تاریخ دریافت مقاله :
تاریخ پذیرش قطعی مقاله :

چکیده
خاقانی شاعر بزرگ قرن ششم هجری and not;است. دیوان عظیم او مجموعه متنوعی and not; است از علوم و معارف دینی، کلامی، فلسفی، طبی، نجومی، ادبی و عرفانی. او در سرودن شعر عرفانی متأثر از سنایی بوده است و بسان سنایی اشعار زیادی در باب وعظ و زهد و عرفان و تحقیق دارد.هر چند که دیوان خاقانی، مثل مثنوی مولانا و منطق and not;الطیر عطار و حدیقه سنایی، اثر صرف عرفانی نیست، ولی خاقانی در آن ، از مضامین و مفاهیم و اصطلاحات عرفانی بهره جسته است. شگرد بهره and not;گیری شاعر متاثر از سبک فردی اوست؛ بدین معنی که او در آن حیطه به ابداع ترکیبهای اضافی کنایی با مضمون آفرینی تازه و ناب پرداخته است. در این شگردِ ابداع ترکیب و مضمون، بیشتر همّ شاعر، معطوف به محور افقی بیت و قصیده بوده است و مثل منظومه های عرفانی دیگر، مفاهیم عرفانی را بصورت طولی و گسترده تبیین نکرده است. این امر علاوه بر اقتضای جبری شکل قصیده، برگرفته از سبک فردی شاعر است، که در آن میکوشد با مفاهیم و اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، ترکیبهای بدیعی بسازد و مخاطب را متوجه و مستغرق هنر شخصی خود گرداند.

کلمات کلیدی