فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 10، شماره 3، پاییز 96 ، شماره پی در پی 37

هنر مناظره در غزل سعدی

صفحه (0 - 0)
نجمه نظری
تاریخ دریافت مقاله :
تاریخ پذیرش قطعی مقاله :

چکیده
سعدی را افصحالمتکلمین و استاد سخن لقب دادهاند و کلام وی را نمونۀ عالی سخن سهل ممتنع دانستهاند. ظرایف و راز و رمزهای بسیاری در کلام سعدی، وی را شایستۀ این القاب کرده است؛ از جمله هنر گفتگو و مناظره. حاضرجوابیها و نکتهگوییهای سعدی در غزل موجب خلق ابیاتی شده که بسیاری از آنها نمونۀ سخن سهل ممتنع بشمار میآیند. در پژوهش حاضر، ابیاتی از غزل سعدی که بیانگر دو دیدگاه متفاوت در قالب گفتگوی دو یا چندنفره و تکگویی درونی هستند، برای بررسی انتخاب شدهاند. نمونههای برگزیده غالباً وقوعیاند و از لحاظ محتوا، فرم (زبان و بلاغت) و طرفین گفتگو قابلیت بررسی و تحلیل دارند. موضوع غالب این ابیات، دفاع سعدی از عشق و جمالپرستی در قالب طنز یا استدلال است. در این نمونهها شاعر برای اثبات دیدگاه خود از شگردهای گوناگون زبانی و ادبی برای ایجاد طنز، ایجاز، قرینهسازی و تقابلهای هنرمندانه بهره گرفته است.

کلمات کلیدی
سعدی , غزل , مناظره , سبک