فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 7، شماره 1، بهار 93 ، شماره پی در پی 23

محمّد تقی خان سهای شیرازی و معرّفی نسخ و ویژگیهای سبک و دیوان او

صفحه (1 - 15)

تاریخ دریافت مقاله :
تاریخ پذیرش قطعی مقاله :

چکیده
دیوان سها اثر محمّدتقی خان شیرازی متخلّص به سها(وفات تقریبی 1270 ه.ق)، از آثار مربوط به قرن سیزدهم هجری است. این دیوان که عموماً ویژگیهای سبک بازگشت ادبی را دارد، شامل قصاید، غزلیات، رباعیّات، مثنوی، مقطّعات و مخمّس است. محمّدتقی خان که از شعرای نیمۀ اوّل و بخشی از نیمۀ دوم بازگشت بود ؛ از مباشران شاهزاده حسنعلی میرزای شجاع السّلطنه بوده و در دیوان خود اشعاری در مدح یا بنا به سفارش برخی ازمتعیّنان و شاهزادگان قاجاری دارد. در این نوشتار، علاوه بر معرّفی دیوان نامبرده و دو نسخۀ خطّی موجود از آن، که یکی متعلّق به کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی و دیگری متعلّق به کتابخانۀ آستان قدس رضوی است، اشتباه کتاب فهرست دنا مبنی بر وجود نسخۀ دیگری برای این دیوان، تصحیح شده است. از ویژگیهای دیوان او، استفادۀ شاعر از برخی لغات مهجور، تصحیح دیوان به وسیلۀ خود شاعر به پیروی از قدما ، وجود قطعه ای در دیوان به سه زبان ترکی، کردی و لکی، و ویژگی منحصر به فرد مثنوی داستانی سها - استفاده از پلی فونیک برای راوی داستان- است. ویژگیهای عمومی دیوان او در نهایت بر بازگشتی بودن سبک شاعر مهر تأیید می زند.

کلمات کلیدی
محمّد تقی خان شیرازی , دیوان سها , سبک بازگشت ادبی , پلی فونیک , اشعار چند زبانه , خویشکاری در شعر