فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 10، شماره 4، زمستان 96 ، شماره پی در پی 38

تسلطها و نوآوریهای مولوی در نحوۀ ارائه پرسشها در مثنوی

صفحه (0 - 0)
صغری جلیلی جشن آبادی(نویسنده مسئول)
تاریخ دریافت مقاله :
تاریخ پذیرش قطعی مقاله :

چکیده
پرسش یکی از انواع جملههای انشایی طلبی میباشد که بسیاری از شاعران، ازآن جز در هدف کسب آگاهی، بهره میبرند و درکلام خود هنربلاغی میسازند. بررسی انواع و بسامد هریک از جملات موجود در دیوانهای شعر، علاوه بر ارزش ادبی، میتواند نشاندهنده ارزش سبکشناسی خصوصاً در شناخت اندیشهها و زوایای شخصیتی شاعران و نویسندگان باشد. بنای تحلیلی در این پژوهش، تقابل دوگانه است که مولوی،غیرمستقیم آن را بیان کردهاست. درتحلیل پرسشهای بلاغی مثنوی، همه اغراض بلاغی زیرمجموعه سه هدف بنیادین در بلاغت که امر،بازدارندگی و بیان مطلب میباشد، تقسیم بندی و تحلیل میشوند. شگردهای مولوی در پرسش و پاسخهای بلاغی، مقتضای حال مخاطب است. حتی پرسشهای شخصیتها متناسب با شأن و موقعیت اجتماعی آنان است.گاهی پرسشهایی که ایجابی و حقیقی به نظر میرسد،بسترمناسبی برای گسترش مفاهیم تعلیمی و رفع اشکال مخاطب است که مولوی با شگردهای چون؛حصروقصر،تمثیل،پرسشهای پیدر پی و پاسخهای پرسشی و جملههای شرطی،سؤالهایش را مؤکّد میکند.این پژوهش به روش کتابخانهای و تحلیل ابیات است و شگردهای بلاغی و هنری مولوی را آینگی میسازد.

کلمات کلیدی
پرسش بلاغی , مثنوی , تقابلدوگانه , مولوی