فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 10، شماره 4، زمستان 96 ، شماره پی در پی 38

زیبایی شناسی وجه شبه در تشبیهات خمسۀ نظامی

صفحه (1 - 22)
زیبا اسماعیلی (نویسنده مسئول)، دکتر ناصر کاظم خانلو
تاریخ دریافت مقاله : زمستان 95
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : بهار 96

چکیده
تشبیه رایجترین صورخیال شاعرانه و اساسیترین رکن دستگاه بلاغی اشعار هر شاعر است، زیرا ارکان بعدی صورخیال مانند استعاره و کنایه از تشبیه ناشی میشوند. از میان چهار رکن تشبیه ، وجه شبه از اهمیت بیشتری برخوردار است تا جاییکه علمای بلاغت آنرا مهمترین رکن تشبیه میدانند. از میان تقسیمات متعددی که علمای بلاغت برای تشبیه قائل شده اند،دو نوع تشبیه مجمل و مفصل ) یعنی اقسام تشبیه به اعتبار حذف و ذکر وجه شبه ( و تشبیه بلیغ ) تشبیه به اعتبار حذف وجه شبه و ادات( و چگونگی آن موضوع اصلی این پژوهش است ، زیرا حذف یا ذکر وجه شبه به علل مختلفی صورت میگیرد ؛ در این مقاله کوشیده ایم ذکر ، حذف ، تازگی و تنوع وجه شبه و علل آن را در اشعار نظامی گنجوی بررسی کنیم.

کلمات کلیدی
وجه شبه , تشبیه مفصل , تشبیه مجمل , نظامی , پنج گنج