فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 8، شماره 4، زمستان 94 ، شماره پی در پی 30

زیباییشناسی بلاغی در حملۀ حیدری راجی کرمانی

صفحه (0 - 0)
محمدرضا نجاریان (نویسنده مسئول) ،سیدمحمود الهام بخش ،سید خداداد کشاورز
تاریخ دریافت مقاله :
تاریخ پذیرش قطعی مقاله :

چکیده
حملۀ حیدری حماسه ای دینی است که ملابمانعلی راجی کرمانی (1291- 1180) شاعر نامدار قرن سیزدهم هجری آن را سروده است. وزن این منظومه بر وزن شاهنامۀ فردوسی (بحر متقارب مثمن محذوف یا مقصور)، منطبق است. این حماسه در دو مجلد مشتمل بر 16954 بیت تدوین شده که جلد اول آن 6555 بیت و جلد دوم آن 10399 بیت است که به کوشش دو پژوهشگر، یحیی طالبیان و محمود مدبری، تصحیح انتقادی شده و به چاپ رسیده است. محتوای این اثر با آغاز وصف آفرینش موجودات و داستان تولد حضرت علی (ع) آغاز میشود و با فتح مکّه و خبر دادن سپاه اسلام به رسول خدا (ص) از آمدن سپاه روم، پایان می یابد. این مقاله در حوزۀ تصویرآفرینی و بلاغت شکل گرفته و در دو شاخۀ بیان و آرایه های بدیع معنوی و برخی لفظی، عناصر بلاغی مندرج در حملۀ حیدری راجی کرمانی را ارائه و تحلیل کرده است. سؤال اصلی این پژوهش آن است که راجی کرمانی در چه حد و چگونه توانسته است در حماسه دینی خود از تصویرآفرینی بلاغی بهره ببرد؟ بررسیها نشان میدهد که راجی کرمانی آرایه های بیانی و بدیعی را در سطع وسیعی برای افزودن بر ارزشهای موسیقیایی کلام خود، بکار گرفته و توانسته است زیبایی حاصل از این شگردها و فنون را در خدمت اندیشه های دینی و موضوع حماسی اثر خویش قرار دهد. در این پژوهش که بر اثر بررسی تک تک ابیات حماسۀ مذکور، انجام شده، مورد به مورد، با ارائۀ آمار و تحلیل محتوایی به نکات بیانی و بدیعی موجود در حملۀ حیدری راجی کرمانی پرداخته میشود.

کلمات کلیدی
راجی کرمانی , حملۀ حیدری , زیبایی شناسی , بلاغت