ماهنامه علمی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
اطلاعات مقاله
ماهنامه علمی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب) شماره 41

سال : 11
شماره : 3
شماره پی در پی : 41

فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 11، شماره 3، ، شماره پی در پی 41

سبک‌شناسی نسخه خطی زبده الطریق ‌الی‌الله

صفحه (415 - 432)
فاطمه توسل پناهی ، علی‌اصغر حلبی (نویسنده مسئول)، شروین خمسه
تاریخ دریافت مقاله : آبان 1395
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : دی 1395

چکیده

کتاب زبده الطریق ‌الی‌الله را درویش علی‌بن‌یوسف کرکهری آنطور که خود در دیباچۀ اثرش میگوید در سال 805 به رشتۀ تحریر درآورده است. این کتاب دارای محتوایی عرفانی است که درویش علی آن را بمنظور راهنمایی سالکان راه حق نگاشته است. عمده ترین محتوای اندیشۀ او ورود به عرفان از شاهراه شریعتی زهدآمیز است. درویش‌علی در این اثر تعلیمی بمنظور تأکید بر لزوم شریعت از آیات قرآنی بوفور استفاده کرده سپس از روایات و سخنان بزرگان تصوف و اشعار آنها بهره برده است بگونه ای که میتوان گفت اثر وی بازنمودی از اندیشه های صوفیانۀ عرفای پیشین است او برای مریدانش به وجهی موجز تدوین کرده است. وی صوفیی است که از بیشتر بزرگان تصوف در هر دو مکتب صحو و سکر یاد کرده است و اگرچه وی در کسوت مذهب اهل سنت است بین تشیع و تسنن تساهل و تسامح را رعایت نموده است. کتاب زبده الطریق در سطح زبانی با استفادۀ فراوان از عبارات و جملات معترضه، مصادر، حروف جر و استثنای عربی بسیار متأثر از زبان عربی است. در سطح ادبی بسامد بالای اقتباس آیات و روایات، تضمین اشعار فارسی، تمثیل و تصویرسازی و در رده های بعدی تشبیه و اضافات تشبیهی، اضافات استعاری، سجع و جناس مشاهده میشود. در سطح نحوی استفادۀ فراوان از ترکیبات فعلی، آوردن افعال در وجه مصدری و آوردن متمم بعد از فعل از ویژگیهای اثر اوست.

کلمات کلیدی
سبک‌شناسی , زبده الطریق الی‌الله , درویش علی بن یوسف کرکهری , عرفان اسلامی

فهرست منابع
  • آئین جوانمردی کربن، هانری، ترجمه احسان نراقی(1363)، تهران، نشر نو، چ اول.
  • ایضاح المکنون فی الذیل علی کشف الظنون عن اسامی الکتب و الفنون، بابانی،محمدامین بن میرسلیم (1378،1967)، مکتبه الاسلامیه و الجعفری تبریزی، الطبعه الثالثه.
  • بررسی شروح لمعات عراقی، اختر چیمه، محمد، مجله معارف، دوره 13، ش 2، مرداد-آبان 1375
  • بررسی نثر صوفیانه از سدۀ پنجم تا قرن هشتم ه.ق.، مصفا، اکرم، ادیان و عرفان، سال پنجم، زمستان 1387، شماره 18.
  • تاریخ ادبیات در ایران و در قلمرو زبان پارسی، صفا، ذبیح الله (1389)، تهران، فردوس، چ هشتم.
  • تاریخ نظم و نثر در ایران و در زبان فارسی، نفیسی، سعید (1344)، تهران، فروغی، 2 جلد.
  • تشیع و تصوف تا آغاز سدۀ دوازدهم هجری، الشیبی، کامل مصطفی، علیرضا ذکاوتی قراگوزلو(1396)، تهران، امیرکبیر، چاپ هفتم.
  • درآمدی بر سبک‌شناسی در ادبیات، عبادیان، محمود (1372)، تهران، مؤسسه انتشارات آوای نور، چاپ دوم.
  • رباعیات خیام در منابع کهن، میرافضلی، سید علی‌اصغر(1382)، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، چ اول.
  • رسائل جوانمردان مشتمل بر هفت فتوت‌نامه، صراف، مرتضی، مقدمه و خلاصه فرانسوی از هنری کربن(1352،1973)، تهران، قسمت ایرانشناسی انستیتوی فرانسوی پژوهش‌های علمی.
  • روزبهان نامه، دانش‌پژوه، محمدتقی (1347)، سلسله انتشارات انجمن آثار ملی.
  • زبده الطریق الی الله، درویش علی بن یوسف کرکهری، نسخه خطی.
  • سبک‌شناسی، بهار، محمدتقی(1373)، جلد سوم، تهران، چاپخانه سپهر، چاپ ششم.
  • سبک‌شناسی نثر، شمیسا، سیروس(1387)، تهران، نشر میترا، چاپ یازدهم.
  • سبک‌شناسی نظریه ها، رویکردها و روشها، فتوحی، محمود (1390)، تهران، سخن.
  • شرح احصاء اسماءالله الحسنی، درویش علی بن یوسف کرکهری، نسخه خطی.
  • شرح لمعات عراقی، درویش علی بن یوسف کرکهری، نسخه خطی.
  • کلیات سبک‌شناسی، شمیسا، سیروس(1372)، تهران، فردوس.
  • محک العاشقین، درویش علی بن یوسف کرکهری، نسخه خطی.
  • مروری بر فتیان و فتوت‌نامه ها، علاقه، فاطمه، (1377)، فرهنگ، شمارۀ 25و26 ،295-318.
  • معرفی اندیشه و آثار درویش علی بن یوسف کرکهری و تأثیر اندیشه های دیگران بر آثار او، توسل‌پناهی، فاطمه، حلبی، علی اصغر و دیگران، دو فصلنامه پژوهشنامه نسخه شناسی متون نظم و نثر فارسی، سال چهارم، شماره دوازدهم، پاییز و زمستان 1398.