ماهنامه علمی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 13، شماره 12، اسفند 1399 ، شماره پی در پی 58

بررسی سبک طراحی تصاویر نوگرایانه استعاری در شعر معاصر

صفحه (47 - 63)
عبدالحمید صادق پور ، جلیل نظری (نویسنده مسئول)، محمدرضا معصومی
تاریخ دریافت مقاله : فروردین 1399
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : خرداد 1399

چکیده

استعاره از اساسیترین وجوه زبان تخیّلی و عنصری کانونی در فرآیند ارتباطی شمرده میشود. استعاره را میتوان هم افزوده ای بر واقعیتها دانست و هم راهی برای تجربه واقعیتها. شعر به مدد ترکیبات جدیدی از اندیشه ها و فرآیند استعاره های نوآور دیریاب است که میتواند، قوه تخیل را تغذیه و حتی آن را برملا سازد. استعاره بیش از عناصر دیگر شعر، در نوآوری و ایجاد سبک شخصی، نقش به سزایی ایفا میکند. در شعر گذشتگان، خاقانی از نظر آفرینش استعارات بدیع و دیریاب از خلاقترین شعرای فارسیگو بشمار میرود. شاعران معاصر نیز در خلق تصاویر استعاری به شیوه های گوناگون از جمله آمیزش این تصاویر با تصاویر دیگر، هنرنماییهایی کرده اند. شناخت این طراحیها و آگاهی به آمیزش تصاویر استعاری با دیگر تصاویر شعری، موجب پربار شدن ذهن مخاطب در شناخت تصاویر استعاری خواهد شد. نویسنده در این مقاله قصد پاسخگویی به این پرسش دارد؛ که سبک طراحی تصاویر نوگرایانه استعاری در شعر معاصر چگونه است؟ این مقاله میکوشد، به روش توصیفی- تحلیلی با ذکر نمونه هایی گزینشی از شعر معاصر، خواننده را به این شیوه ها، در تصویرپردازیهای نوین استعاری، آگاه و زمینه های مناسب را برای بحثی جدید در حوزه صورخیال فراهم سازد.

کلمات کلیدی
استعاره , بررسی , سبک , معاصر , نوآوری

• آیینه ای برای صدا ها (هفت دفتر شعر)، شفیعی کدکنی، محمدرضا(۱۳۹۴) ، چاپ نهم، سخن، تهران.
• از این اوستا، اخوان ثالث، مهدی(۱۳۷۰)، چاپ نهم، مروارید، تهران.
• از آسمان سبز، هراتی، سلمان(۱۳۶۸)، چاپ دوم، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، تهران.
• استعاره، هاوکس، ترنس(۱۳۹۵)، ترجمه فرزانه طاهری، چاپ هشتم، مرکز، تهران.
• بلاغت تصویر، فتوحی رود معجنی، محمود(۱۳۸۶)، چاپ اول، سخن، تهران.
• بیان، کزازی، میرجلال الدین(۱۳۹3)، چاپ یازدهم، مرکز، تهران،
• تابستان غم ، احمدی، احمدرضا(۱۳۹۷)، چاپ اول، چشمه، تهران.
• خطی ز دلتنگی، شفیعی کدکنی، محمد رضا (۱۳۹۰)، چاپ هفتم، سخن، تهران.
• دری به خانه خورشید، هراتی، سلمان ( ۱۳۶۷)، چاپ اول، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، تهران.
• درباره ادبیات و نقد ادبی، فرشیدورد، خسرو(۱۳۷۳)، چاپ اول، امیر کبیر تهران.
• دیوان، مقاله و تصحیح و مقدمه و تعلیقات ضیاء الدین سجادی، خاقانی، بدیل بن علی(۱۳۷۳)، چاپ‌ چهاردهم، زوار، تهران.
• دیوان فروغ فرخزاد، خلیفه بناروانی، بهمن(۱۳۸۳)، چاپ سوم، طلایه، تهران.
• زمستان، اخوان ثالث، مهدی(۱۳۷۱)، چاپ دوازدهم، مروارید، تهران.
• شعر بی نقاب شعر بی دروغ ، زرین کوب، عبدالحسین( ۱۳۶۴)، چاپ اول، محمدعلی علمی، تهران.
• صورخیال در شعر فارسی، شفیعی کدکنی، محمدرضا( ۱۳۶۶)، چاپ سوم، آگاه، تهران.
• طلا در مس، براهنی، رضا(۱۳۷۱)، چاپ سوم، کتاب زمان، تهران.
• فرهنگ اصطلاحات ادبی، داد، سیما(۱۳۸۷)، چاپ چهارم، مروارید، تهران.
• گونه های‌ نوآوری در شعر معاصر ایران، حسن لی، کاووس(۱۳۹۱)، چاپ سوم، ثالث، تهران.
• مجموعه آثار احمد شاملو، شاملو، احمد( ۱۳۹۲)، چاپ یازدهم، نگاه، تهران.
• مجموعه اشعار نصرت رحمانی، رحمانی، نصرت( ۱۳۹۶)، چاپ پنجم، نگاه، تهران.
• مجموعه اشعار نیمایوشیج، طاهباز، سیروس( ۱۳۹۵)، چاپ، چهاردهم، نگاه، تهران.
• مجموعه اشعار نادر نادرپور، نادرپور، نادر( ۱۳۸۲)، چاپ دوم، نگاه، تهران.
• مجموعه اشعار یدالله رویایی، رویایی، یدالله( ۱۳۹۰)، چاپ دوم، نگاه، تهران.
• مجموعه کامل اشعار قیصر امین پور، امین پور، قیصر( ۱۳۹۶)، چاپ چهاردهم، مروارید، تهران.
• مجموعه مقالات، زرین کوب، حمید(۱۳۶۷)، چاپ اول، علمی و معین، تهران.
• واژه نامه هنر شاعری، میرصادقی، میمنت( ۱۳۸۹)، چاپ چهاردهم، کتاب مهناز، تهران.
• هشت کتاب، سپهری سهراب( ۱۳۹۵)، چاپ سوم، نگاران قم، قم.
• همه شعرهای من، احمدی، احمدرضا( ۱۳۸۷) جلد ۱، چاپ اول، چشمه، تهران