ماهنامه علمی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 13، شماره 8، آبان 1399 ، شماره پی در پی 54

بازتاب سبک اگزیستانس در آثار صادق چوبک

صفحه (267 - 286)
نیلوفر انصاری ، عبدالله حسن زاده میر علی (نویسنده مسئول)، عصمت اسماعیلی
تاریخ دریافت مقاله : دی 1398
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : فروردین 1399

چکیده

بخش قابل توجهی از شاخصهای سبک اگزیستانس« مرگ، رنج، ترس وگناه » در آثار صادق چوبک تبلور یافته است. این نویسنده میکوشد تا زشتیها وفساد ونابرابریهای موجود اجتماع را در برابر چشم خوانندگان به تصویر بکشد، علاوه بر آن پیامدهای این بی عدالتی را نیز به تصویر بکشد.

در اینجا سؤال اصلی پژوهش مطرح میشود که مهمترین شاخصهای سبک اگزیستانس در داستانهای «سنگ صبور، انتری که لوطیش مرده بود و آتما سگ من چگونه نمود یافته است؟

فلسفه اگزیستانس تحلیل خود از سرنوشت بشر رابر سه استنباط بنیادی استوار ساخت و سه نشانه هستی برای آن در نظر گرفت. هدف این مقاله روشنگری سه اصل اگزیستانس (استحسانی، اخلاقی وایمانی) در آثار صادق چوبک است.

نتایج تحقیق حاکی از تأ ثیر جهانبینی چوبک از تحلیلهای فیلسوفان است. صادق چوبک به عنوان نویسنده اجتماعی، شناخت درستی از جامعه، دردها ومشکلات اساسی آن دارد.داستانهای این نویسنده سراسر پراز مضامینی چون « مرگ، رنج، ترس وگناه »است که این امرخود از مهمترین دغدغه های اگزیستانسها است . در تحلیل شخصیت داستانهای « سنگ صبور و آتما سگ من» به این نتیجه رسیدیم که اکثر این شخصیتها از مر حله اگزیستانس استحسانی واخلاقی بالاتر نمیروند، وبه مرحله اگزیستانس ایمانی نائل نمیگردند.در مقابل در داستان انتری که لوطیش مرده بود، انتر داستان مرحله اگزیستانس ایمانی را تجربه میکند.

کلمات کلیدی
شاخصهای سبکی , اگزیستانس , صادق چوبک , روشنگری اگزیستانس

• -آشنایی با سارتر، استراترن، پل (1379)، ترجمه زهرا آین، تهران: مرکز.
• - ادبیات تطبیقی، غنیمی، محمد (1373)، ترجمه آیت الله زاده شیرازی، تهران: امیر کبیر.
• - از خاطرات ادبی خانلری درباره چوبک، الهی صدر الدین دهباشی، علی (1380)، یادنامه صادق چوبک، تهران:ثالث.
• - اگزیستانسیالیسم، فلین، توماس (1390)، ترجمه حسین کیانی، تهران: بصیرت.
• - اگزیستانسیالیسم چیست؟، بارت، ویلیام (1354)،ترجمه منصور مشکین پوش، تهران: آگاه.
• - انتری که لوطیش مرده بود، چوبک، صادق (1383)، تهران :جاویدان.
• - تحلیل روان شناختی در هنر وادبیات، صنعتی، محمد (1382)، تهران : مرز.
• - «ترس وشخصیت فردی واجتماعی»، راه رخشان، محمد (1385)، مجله سمرقند، شماره 13 و14.
• - ترس ولرز، کی یر کگور، سورن (1391)، ترجمه عبدالکریم رشیدیان، تهران : نی.
• - چراغ آخر،چوبک، صادق (1355)، تهران :جاویدان.
• - هایدگر وتاریخ هستی، احمدی، بابک (1381)، تهران: مرکز.
• - خیمه شب بازی، چوبک، صادق (1354 )، تهران :جاویدان.
• - «داستانهای صادق چوبک»، نکو روح، حسن (1354)، راهی از شناخت به سوی اندیشه نگین، شماره 125، صص 15 -18.
• - داستان کوتاه ایران، بیست وسه سال از بیست وسه نویسنده معاصر، بهار لو، محمد (1372)، تهران : هما.
• - «درونمایه داستانهای صادق چوبک با تکیه بر رمان سنگ صبور»، پیروز، غ (1386)، پژوهشگاه علوم انسانی، شماره 54، ص 55-176.
• - راهنمای غلبه بر اضطراب، فروکات، وین (1390)، مترجم مهرداد فیروز بخت، تهران : رسا.
• - زندگینامه فلسفی من، یاسپرس، کارل (1390) ترجمه عزت الله فولادوند، تهران: هرمس.
• - ژان پل سارتر، کرنستون، ویلیام (1354)، ترجمه منوچهر بزرگمهر، چاپ دوم، تهران:خوارزمی.
• - ژان پل سارتر، باتلر، جودیت (1381)، ترجمه خشایار دیهیمی، تهران: ماهی.
• - سنگ صبور، چوبک، صادق (1351 )، تهران : جاویدان.
• - سگ ولگرد، هدایت، صادق (1342)، تهران: امیر کبیر.
• - «صادق چوبک ونقد آثار وی»، بابا سالار، علی اصغر(1385)، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی، شماره 177، صص 133-151.
• - صد سال داستان نویسی در ایران، عابدینی، حسن (1369)، چاپ اول، تهران: نشر تندر.
• - فلسفهای اگزیستانس، مصلح، علی اصغر (1387 ) تهران : پژوهشگاه فرهنگ واندیشه اسلامی.
• - فلسفهای اگزیستانس واگزیستانسیالیسم تطبیقی، نوالی، محمود (1374)، تبریز : انتشارات دانشگاه تبریز.
• - فلسفه اگزیستانسیالیسم، مارسل، گابریل (1387)، ترجمه شهلا اسلامی، چاپ دوم، تهران: نگاه معاصر.
• - فلسفه وجودی، مک کواری، جان (1377)، ترجمه سعید خیامی کاشانی، تهران :هرمس.
• قصه نویسی، براهنی، رضا (1370)، تهران: البرز.
• - گزیده داستانهای صادق چوبک، پور عمرانی، روح الله (1378)، تهران : روزگار.
• - نقد آثار صادق چوبک، دستغیب، عبدالعلی (1353)، تهران : کانون تحقیقات اقتصادی واجتماعی.
• - نقد وتحلیل وگزیده داستانهای صادق چوبک، محمودی، ح (1382 )، تهران : روزگار.
• - نقد وحقیقت باروت، رولان(1389)، ترجمه شیرین دخت دقیقیای، تهران : مرکز.