ماهنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 13، شماره 4، تیر 1399 ، شماره پی در پی 50

مشخصه های تصریفی گویش طالقانی

صفحه (145 - 167)
موسی میرزایی، بهزاد رهبر (نویسنده مسئول)، محمدرضا اروجی
تاریخ دریافت مقاله : پاییز 1398
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : پاییر 1398

چکیده

پژوهش حاضر تلاشی است برای بررسی مشخصه های تصریفی گویش طالقانی براساس الگوهای بویج (2005) در اسم، فعل، صفت و قید و پاسخ به این پرسش که آیا فرآیندهای واژه سازی در گویش طالقانی در قالب این قاعده ها قرار میگیرد. این پژوهش به صورت توصیفی– تحلیلی بوده و مشارکان پژوهش بیست نفر از گویشوران طالقانی روستای «کیاده» میباشند که بین سنین 30 تا 80 سال هستند و تمایز جنسی نیز لحاظ نشده است. گویشوران از سنین مختلف و شامل افراد بیسواد و تحصیل کرده میباشند. نتایج داده های تحقیق نشان میدهد که در گویش طالقانی برای اسم مشخصه های شمار (مفرد و جمع)، حالت (اضافی)، معرفگی وجود دارد و مشخصه جنس در این گویش متبلور نمیگردد. برای افعال مشخصه های زمان (حال، گذشته، آینده)، وجه (امری، التزامی، نفی، شرط، اخباری و پرسشی)، نمود (کامل و ناقص)، جهت دستوری ( معلوم)، شخص (اول شخص، دوم شخص و سوم شخص) و شمار (مفرد و جمع) و برای اسم مشخصه های شمار (مفرد و جمع)، حالت اضافه و معرفگی مشخص گردید و مشخصه تصریفی درجه ( تفضیلی) برای صفت و قید وجود دارد. تمام مشخصه های تصریفی گویش طالقانی در قالب الگوهای ارائه شده توسط بویج (2005) قرار میگیرند و الگوهای ارائه شده توسط بویج میتواند به عنوان ابزاری مناسب جهت تعیین مشخصه های تصریفی استفاده گردد. به دلیل اینکه این گویش نیز همانند بسیاری از گویشهای دیگر در معرض نابودی است و گویشوران کنونی آخرین نسلی خواهند بود که به این گویش صحبت میکنند، این تحقیق میتواند برای آیندگان و کسانی که به حوزه زبانشناسی علاقه دارند، مفید باشد. and lt;-p and gt;

کلمات کلیدی
صرف , تصریف , مشخصۀ تصریفی , قاعده تصریفی

• ساخت زبان فارسی، افراشی، آزیتا (1395)، تهران، سمت.
• درآمدی بر زبانشناسی معاصر، اکریدی، ویلیام و دابرووسکی، مایکل، و آرنف مارک، ترجمه علی درزی (1394)، تهران سمت.
• دستور زبان فارسی1، انوری، حسن و احمدی گیوی، حسن (1375)، تهران انتشارات فاطمی.
• دستور زبان فارسی2، انوری، حسن و احمدی گیوی، حسن (1378)، تهران انتشارات فاطمی.
• نگاهی تازه به دستور زبان، باطنی، محمدرضا (1380)، تهران، انتشارات آگاه.
• ¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬ ساختمان دستوری زبان، باطنی، محمدرضا (1380)، توصیف، تهران، انتشارات امیرکبیر.
• زبان‌شناسی نظری پیدایش و تکوین دستور زایشی، دبیرمقدم، محمد (1386)، تهران، سمت.
• گفتارهایی در نحو، راسخ مهند، محمد (1388)، تهران، نشر مرکز.
• واژه‌سازی در زبان فارسی: یک انگاره نظری، سامعی، حسین (1395)، تهران، کتاب بهار.
• «تکواژهای وابسته‌ گویش مازندرانی»، سورتیجی، فخرالدین (1375)، ، فرهنگ، ش 17، ص133-154.
• مبانی صرف، شقاقی، ویدا (1386)، تهران، سمت.
• دستور، سال دوم متوسطه عمومی، صادقی، علی اشرف و ارژنگ، غلامرضا (1356)، رشته فرهنگ و ادب، اقبال، تهران.
• ترکیب در زبان فارسی بررسی ساختاری واژه‌های مرکب، طباطبایی، علاءالدین (1395)، تهران، کتاب بهار.
• دستور مختصر امروز بر پایه زبان‌شناسی جدید، فرشیدورد، خسرو، (1394)، تهران، انتشارات سخن
• «مشخصه‌های تصریفی در زبان فارسی امروز»، قطره، فریبا (1386)، نامه فرهنگستان، ش 3، ص 52-81.
• ساخت اشتقاقی در فارسی امروز، کلباسی، ایران (1391)، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
• اصول دستور زبان، گلفام، ارسلان (1386)، تهران، سمت.
• دستور زبان فارسی از دیدگاه رده شناسی، ماهوتیان، شهرزاد، ترجمه مهدی سماعی (1378)، تهران، نشر مرکز.
• دستور زبان فارسی بر پایۀ نظریۀ گشتاری، مشکوه‌الدینی، مهدی (1374)، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد.
• دستور زبان فارسی واژگان و پیوندهای ساختی، مشکوه‌الدینی، مهدی (1395)، تهران، سمت.
• دستور زبان فارسی، ناتل خانلری، پرویز (1380)، تهران، انتشارات توس.
• دستور زبان فارسی 1، وحیدیان کامیار، تقی (1395)، تهران، سمت.
• منابع انگلیسی:
• A Morphous Morphology, Anderson, S. R. (1992) Cambridge University Press.
• Inflection, In F. Katamba (Ed), Morphology: Critical Concepts in Linguistics, Anderson, S. R. (1998) Vol 2, London & New York: Routleldge.
• Morphological Theory, Anderson, S. R. (1988) vol 1, Cambridge University Press.
• Morphological Productivity, Bauer, L. (2001) Cambridge University Press.
• Introducing Linguistic Morphology, Bauer, L. (1983) Edinburgh University Press.
• English Word-Formation, Bauer, L. (1983) Cambridge University Press.
• The Grammar of the Words, Booij, G. (2005) Oxford, Oxford University Press.