ماهنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 13، شماره 3، خرداد 99 ، شماره پی در پی 49

بررسی سبک شناسانه رمانهای نویسندگان زن معاصر ( با تکیه بر هفت رمان جزیره سرگردانی، سگ و زمستان بلند، شبهای تهران، دل فولاد، چراغها را من خاموش میکنم، رویای تبت و سرخی تو از من )

صفحه (1 - 17)
معصومه باقری ، صفیه مرادخانی (نویسنده مسئول)، محمدرضا روزبه ، سعید زهره وند
تاریخ دریافت مقاله : 19 خرداد 1397
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : 29 شهریور 1397

چکیده

زمینه و هدف: در دو دهه اخیر، پژوهشهای سبک‌ شناسی رشد چشمگیری داشته است، یکی از شاخه های سبک ‌شناسی جدید سبک یا نوشتار زنانه است که مورد توجه زبانشناسان اجتماعی قرار گرفته است، سبک شناسی لایه ای مبانی سبک را در پنج لایه زبان (آواشناسی، ساخت‌واژی، نحو، معنی‌شناسی و کاربرد شناسی) بررسی می‌کند. در این پژوهش هدف اصلی کشف ویژگی‌های ساختاری رمانهای جزیره سرگردانی، سگ و زمستان بلند، شبهای تهران، دل فولاد، چراغها را من خاموش میکنم، رویای تبت و سرخی تو از من، بر پایه دیدگاه سبک‌ شناسی زنانه است.

روش مطالعه: این جستار به شیوه توصیفی- تحلیلی و با استفاده از روش سبک‌شناسی فتوحی انجام شده است. از این رو یک‌دهم از آنها به منظور آمارگیری به صورت تصادفی انتخاب شده است.

یافته ها: شیوه نگارش اغلب زنان به صورت ساده، با جزئیات کامل و توصیفهای دقیق همراه است. واژگان موردعلاقه آنان که با جنسیتشان مطابقت دارد در این رمانها کاربرد بیشتری دارد .ویژگیهای سبک زنانه در این رمانها دارای لایه های پنجگانه آوایی، واژگانی، نحوی، بلاغی و کاربردی است.

نتیجه گیری: نتایج بررسی لایه های سبک زنانه در آثار نویسندگان زن را می توان این گونه خلاصه کرد: سطح آوایی در زبان زنان با زبان مردان تفاوت چندانی ندارد، جز تفاوت در لحن، که این لحن نرم‌آهنگی است که بیانگر لحن عاطفی و مؤدبانه زنان است. سطح واژگانی که مربوط است به جنس زنان و تعابیر و تکیه کلامهای زنانه، مانند کاربرد رنگواژه ها، دشنامها و نفرینهای خاص زنانه که در کلام آنان دیده می‌شود. سطح نحوی مربوط به کاربرد جمله های ساده، جمله های همپایه، حذف جمله ها و وجه عاطفی است. سطح بلاغی نشان میدهد در آثار زنان تشبیه، کنایه و استعاره کاربرد فراوان دارد. در سطح کاربردی نیز نتیجه میگیریم که لحن نویسندگان زن در بیشتر موقعیتها حتی زمانی که از زبان شخصیت مرد نقل قول میکنند.

کلمات کلیدی
سبک‌شناسی , سبک‌زنانه , زبان و جنسیّت

• اتاقی از آن خود. وولف، ویرجینیا. مترجم: صفورا نور بخش: چاپ اول، تهران، انتشارات نیلوفر. 1383
• «بررسی فنون رمزپردازی در رمان¬های جزیره سرگردانی و ساربان سرگردان». رنجبر، ابراهیم. زبان و ادب فارسی (نشریۀ سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز). شماره 229 ،صص64-43. 1393
• «بررسی نمادها در سبک نوشتاری منیرو روانی¬پور». لیلاهاشمیان. فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب). سال چهارم. شماره دوم. شماره پیاپی 12. صص346-329 . تابستان 1390
• جزیره سرگردانی. دانشور، سیمین. چاپ دوم، تهران: خوارزمی1377.
• چراغ ها را من خاموش می کنم. پیرزاد، زویا. چاپ چهل و دوم، تهران: سعدی. 1391
• «سبک شناسی ده نامهویس و رامین فخرالدین اسعد گرگانی». تاج بخش، اسماعیل و هیوا حسن پور. فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم ونثر فارسی (بهار ادب). ش2. صص200-183. 1390
• دل فولاد، روانی پور، منیرو. تهران: قصه. 1381
• درآمدی بر جامعه¬شناسی زبان. مدرسی، یحیی. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. 1368
• رؤیای تبت. وفی، فریبا. چاپ دوم. تهران: مرکز. 1393
• سبک شناسی. فتوحی، محمود. تهران: نشر سخن1390
• سرخی تو از من، شاملو، سپیده. چاپ اول. تهران: مرکز. 1385
• سگ و زمستان بلند. پارسی پور، شهرنوش. تهران: اسپرک. 1369
• شبهای تهران .علیزاده، غزاله. تهران: انتشارات توس.
• «صدای زنانه در ادبیات معاصر». فیاض، ابراهیم و زهره رهبری. پژوهش زنان.دوره 4.ش4. صص23-5 . 1385.
• صدسال داستان نویسی. میر عابدینی، حسن . تهران : نشرچشمه. 1377
• گشودن رمان. پاینده، حسین. رمان ایران در پرتو نظریه و نقد ادبی. چاپ اول. تهران: مروارید.1392
• «نقد جامعه شناختی رمان جزیره سرگردانی». عاملی رضایی، مریم. پرنیان سخن (مقاله¬های پنجمین همایش پژوهشهای زبان و ادبیات فارسی). صص2311-2289. 1389