فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 10، شماره 1، بهار 96 ، شماره پی در پی 35

بررسی اشعار طنز میرزاده عشقی با رویکرد سبک شناسی

صفحه (133 - 152)
مهسا ساکنیان دهکردی (نویسنده مسئول)، مرتضی رشیدی آشجردی ، محبوبه خراسانی
تاریخ دریافت مقاله :
تاریخ پذیرش قطعی مقاله :

چکیده
«میرزاده عشقی» یکی از شعرای مشهور دوره مشروطه است که به شعر طنز توجهی خاص داشته و از زمره شاعرانی به شمار میرود که شعر طنز او به دلیل سادگی و روانی مورد وثوق و استقبال مردم عصر مشروطه قرار گرفته است. در پاسخ به این سؤال که «میرزاده عشقی» در اشعار طنز خود به چه مضامینی رویکرد بیشتری داشته و شاخصهای سبکی آن کدامند؟ اینگونه مشاهده گردید که اشعار طنز او در قالبهای مختلف سروده شده، که بیشتر آنها در مثنوی و مسمط ترجیعی است. وی در زمینه های مختلف اجتماعی، اخلاقی، تعلیمی، تفسیری و سیاسی انتقادی و یا تلفیقی از آنها، اشعار طنز سروده است. از دیدگاه سبک شناسی طنز، شاخصهای «کنایه»، «طعنه»، «تمسخر»، «افشاگری»، «مجاز» و «استعاره» از خصوصیات اشعار طنز عشقی به شمار میروند. از شاخصهای ناهماهنگی و ناسازگاری مولد طنز، وی در اشعار خود از «درآمیختن دو زبان مختلف» استفاده نموده و از شاخصهای «نقیضه» و «بازی آوایی» استفاده کمتری کرده است، گر چه در سرودن اشعار طنز «مراعات ادب» را داشته، با این وجود در اشعار هزل و هجو توجهی به این امر نداشته است.

کلمات کلیدی
عشقی , طنز مشروطه , سبک شناسی , شعر طنز