فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 11، شماره 3، پاییز 97 ، شماره پی در پی 41

بررسی و مقایسه ارداویرافنامه و رساله الغفران معرّی در سطح فکری

صفحه (331 - 350)
علی حیدری(نویسنده مسئول)، نورالدین بازگیر ، محمدرضا حسنی جلیلیان، علی نوری خاتونبانی
تاریخ دریافت مقاله : تابستان 96
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : پاییز 96

چکیده
موضوعات مطرح شده در سفرنامه های تخیلی به جهان آخرت، بیانگر نگاه و اعتقادات نویسندگان و مللی است که بستر خلق این آثار بوده اند. با مقایسۀ این سفرنامه ها از منظر فکری میتوان تا حد زیادی اندیشه و اعتقادات ملل مختلف را آشکار ساخت، و تأثیر و تأثرها و همچنین اشتراکات و اختلافات را هویدا کرد. در سراسر جهان سفرنامه های روحانی متعددی به جهان آخرت نوشته شده که علیرغم تفاوتهای فراوان، در تعلیم مسائل اخلاقی و تربیتی اشتراکات فراوانی با هم دارند. لذا میتوان سفرنامه های روحانی را به دلیل اشتمال بر آموزش نکات اخلاقی و دینی، در شمار ادبیات تعلیمی محسوب کرد. در این مقاله به بررسی و مقایسه کارکرد تعلیمی دو سفرنامه روحانی (ارداویرافنامه و رساله الغفران معری) پرداخته شده است.

کلمات کلیدی
ارداویرافنامه , رساله الغفران , ادبیات تعلیمی , تعلیمی نوع اول , تعلیمی نوع دوم.

• ادبیات تطبیقی، ندا، طه، (1380)، ترجمۀ دکتر زهرا خسروی، تهران، فرزان، چاپ اول.
• ارداویرافنامه، (1391)، ترجمۀ رحیم عفیفی، تهران، توس، چاپ سوم.
• الغفران، المعری، ابوالعلاء، (1347)، ترجمۀ عبدالمحمد آیتی، تهران، سازمان اشرفی، چاپ اول.
• انواع شعر فارسی، رستگار فسایی، منصور، (1373)، شیراز، نوید، چاپ اول.
• انواع ادبی، شمیسا، سیروس، (1381)، تهران، فردوس، چاپ نهم.
• اوستا، (1353)، به کوشش ابراهیم¬ پورداود، تهران، فروهر، چاپ اول.
• بررسی آراء و اندیشه¬های شاعر عرب ابوالعلاء معری، ذکاوتی قراگوزلو، علیرضا، (1388)، کتاب ماه ادبیات، شماره 141، صص 18 - .20.
• بررسی تطبیقی افکار و عقاید ابوالعلاء و خیام، امینی لاری، لیلا، فضل¬الله میرقادری، (1388)، مجلة بوستان ادب دانشگاه شیراز، دورۀ¬ اول، شمارة اول، صص 15-33.
• بررسی چهار سفر روحانی و معنوی به دنیای پس از مرگ (ارداویرافنامه، رؤیای صادقه، رساله¬¬ی آمرزش، کمدی الهی)، صدرزاده، ماندانا، (1381) پژوهشهای زبانهای خارجی، شماره 13، 50-37.
• تحلیل مقایسه¬ای ارداویرافنامه، سیرالعباد و کمدی الهی، سلطانی، منظر، (1392)، فصلنامه علمی پژوهشی زبان و ادبیات فارسی، شماره 28، صص 39-61.
• جامعه¬شناسی ادبیات فارسی، پارسا نسب، محمد، (1387)، تهران، سمت، چاپ اول.
• جستارهایی در ادبیات تعلیمی ایران، مشرّف، مریم، (1389)، تهران، سخن، چاپ اول.
• جمهور، افلاطون، (1368)، ترجمۀ فؤاد روحاني، تهران، علمي و فرهنگي، چاپ پنجم.
• شناخت اساطیر ایران، هینلز، جان، (1391)، ترجمه ژاله آموزگار، احمد تفضلی، تهران، چشمه، چاپ شانزدهم.
• سبک خراسانی در شعر فارسی، محجوب، محمدجعفر، (بی تا)، تهران، فردوس و جامی، چاپ اول.
• سبک¬شناسی شعر، شمیسا، سیروس، (1382)، تهران، فردوس، چاپ نهم.
• سبک¬شناسی.ج.1، بهار، محمدتقی، (1386)، تهران، زوار، چاپ دوم.
• سبک¬شناسی شعر پارسی از رودکی تا شاملو، غلامرضایی، محمد، (1377)، تهران، جامی، چاپ اول.
• سفر روحانی سنایی و ابوالعلاء، سلمانی، مهدی، (1388)، پژوهشنامة ادبیات تعلیمی، سال اول، شماره 4، صص 69-86.
• سیری در معراجنامه¬ها و سفرنامه¬های شهودی، سرامی، قدمعلی، سلما ساعدی، (1389)، تحقیقات تعلیمی و غنایی زبان و ادبیات فارسی، شماره 3 صص 79-110.
• عقاید فلسفی ابوالعلاء، فروخ، محمد، (1381)، تصحیح و ترجمه حسین خدیو جم، تهران، نشر علمی فرهنگی، چاپ اول.
• مصیبت¬نامه، عطار (1386)، تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی،، تهران، سخن، چاپ سوم.
• مقایسۀ نگاه ارداویرافنامه و رساله الغفران در دنیای پس از مرگ، محمدی، گردآفرین و جلیل نظری، (1387)، نشریۀ ادبیات تطبیقی، سال دوم، شماره 8، ، 195 -211.
• نقد و بررسی اندیشه¬ها و تعابیر مشترک در آثار ابوالعلاء معری و سعدی، چناری، امیر، (1387)، پژوهش¬نامۀ علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، 57، 37 - 69 .
• یادداشتها و اندیشه¬ها، زرین¬کوب، عبدالحسین، (1371)، تهران، چاپ چهارم، اساطیر.