فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 11، شماره 3، پاییز 97 ، شماره پی در پی 41

انبساط کلمات و خلق عبارات در کلام سعدی شیرازی

صفحه (121 - 140)
دکتر خورشید نوروزی(نویسنده مسئول)
تاریخ دریافت مقاله : تابستان 96
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : تابستان 96

چکیده
فن انبساط کلمه یا عبارت، توسع بخشیدن به دایره معانی الفاظ و عبارات، همچنین طلب تداعی معانی تازه و نهادن سنگینی بار معنای نامعهود بر دوش واژه ها، به اقتضای حال و گفتار است که تاثیر فراوان بر فصاحت و سلاست سخن سعدی به عنوان شاخص ترین ویژگی کلامش دارد. از اینرو وی ضمن عبور آسان از موانع توقف و گریوه های درنگ در گفتار، بر غنای زبان و ادبیات می افزاید و زنجیره واژه ها را گسترده تر مینماید. در این مقاله واژه ها و ترکیبات بدیع سعدی و گسترش ظرفیتهای معنایی آنها، بررسی و تحلیل شده است.

کلمات کلیدی
سعدی , کلیات سعدی , انبساط کلمه و عبارت , بار معنایی

• از سعدی تا آراگون: حدیدی، جواد، دانشگاه تهران، 1373.
• بوستان سعدی: تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، انتشارات خوارزمی، 1375.
• تحقیق درباره سعدی: هانری ماسه، ترجمه غلامحسین یوسفی و محمدحسن مهدوی اردبیلی، توس، 1364.
• حدیث خوش سعدی: زرین کوب، عبدالحسین، سخن، 1379.
• ذکر جمیل سعدی (سه جلد): مجموعه مقالات به مناسبت بزرگداشت هشتصدمین سالگرد تولد سعدی، اداره انتشارات و تبلیغات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1366.
• سخن سعدی از نظر سبک و دستور زبان: شفیعی، محمود، مجله ارمغان، سال 52، دوره 46، شماره 2، 1356.
• سعدی شناسی (دفتر اول): به کوشش کوروش کمالی سروستانی، شیراز، دانشنامه فارس، 1377.
• سعدی شناسی (دفتر چهارم): به کوشش کوروش کمالی سروستانی، شیراز، دانشنامه فارس، 1380. 9- شرح بوستان: خزائلی، محمد، جاویدان، 1362.
• فرهنگ سعدی پژوهی: حسن‌لی، کاووس ، بنیاد فارس‌شناسی و مرکز سعدی‌شناسی، شیراز، 1380.
• قلمرو سعدی: دشتی، علی، امیرکبیر، 1344.
• کلیات سعدی: تصحیح محمدعلی فروغی، انتشارات امین، 1371 (نسخه مورد استفاده و استناد مقاله حاضر)
• گلستان سعدی، تـصحیح و توضـیح غلامحـسین یوسفی، خوارزمی،1368.
• مقدمه‌ای بر نقد زیبایی‌شناسی سعدی: صیاد‌کوه، اکبر، روزگار، 1386.
• مختصات زبانی سبک خراسانی در گلستان سعدی: صدرالحفاظی، سید مهدی، فصلنامه تخصصی سبکشناسی نظم و نثر فارسی(بهار ادب)، سال سوم، شماره اول، 1389