فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 10، شماره 2، تابستان 96 ، شماره پی در پی 36

سبک شناسی هجویات انوری ابیوردی

صفحه (0 - 0)
سیدمحمدکاظم هاشمی ، مظاهر مصفّا(نویسنده مسئول)
تاریخ دریافت مقاله :
تاریخ پذیرش قطعی مقاله :

چکیده
هجو از فروع ادبیات غنایی به شمار میرود و مانند هر گونه ادبی دیگر دارای ویژگیهایی است که آن را از دیگر گونه ها جدا میکند. این گونه ادبی، بخش قابل توجّهی از آثارشاعران پارسی را به خود اختصاص داده است که بررسی ویژگی های سبکی آن میتواند سهـم مهمّی در ورود به دنیای ذهنی شعرا و شناختن اندیشه ها، عواطف و رویکردهای آنها داشته باشد؛ ضمن اینکه میتواند مخاطب را با شرایط اجتماعی، فرهنگی و سیاسی دوران شاعر نیز آشنا کند. در این مقاله سعی شده است هجویات انوری ابیوردی به عنوان یکی از شاعران بزرگ قرن ششم و نیز از بنیانگذاران و صاحب نامان هجوسرایی در سه حوزۀ زبانی، ادبی و فکری با تکیه بر مضامین اجتماعی مورد بررسی قرار گیرد. سؤالات اصلی پژوهش این است که ویژگیهای سبکی هجویات انوری کدامند؟ و جامعه ای که انوری در هجویات خود به تصویر میکشد، چگونه جامعه ای است؟ پاسخهای احتمالی و فرضیه های این تحقیق بدین شرح است که هجویات انوری در سه محور زبانی، ادبی و فکری دارای ویژگیهای برجسته ای هستند که او را به عنوان یکی از پیشگامان هجوسرایی مطرح میسازد و اغلب هجوهای انوری، حالتی عام دارند و مصادیقی کلّی. انوری با بهره گیری از هنر شاعری خود و احاطه ای که بر اوضاع جامعۀ عصر خود داشته، بسیاری از مفاسد و پلشتیها و ناهنجاریهای اجتماعی عصر خود را به تصویر میکشد. نتیجه تحقیق بیان میدارد که استفادۀ از هجو یکی از ویژگیهای بارز سبک شعری انوری است و شاعر با استفاده از نوآوریها و هنرنماییهای شاعرانه، به شیوه های مختلف، تصاویری واضح از اوضاع فرهنگی، سیاسی و اجتماعی عصر خود ارائه میدهد.

کلمات کلیدی
ناصر خسرو , دیوان , خبر , انشا , اقتضای حال , سبک تعلیمی , انوری , هجو , ویژه زبانی , هجو اجتماعی , هجو سیاسی