فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 10، شماره 2، تابستان 96 ، شماره پی در پی 36

تقابلهای دوگانه در غزلیات عطار

صفحه (0 - 0)
دکتر فاطمه محسنی گردکوهی
تاریخ دریافت مقاله :
تاریخ پذیرش قطعی مقاله :

چکیده
تقابل معنایی یکی از پر بسامدترین هنرهای کلامی به شمار میرود که بسیار مورد توجه ساختارگرایان قرار گرفته است. تقابل معنایی در پژوهشهای معناشناسی و ساختاری آثار ادبی، به عنوان شبکه ای نظامند و سازمان یافته در نمایاندن روابط مفهومی میان واژگان نقشی موثر ایفا میکند. پژوهش حاضر به بررسی تقابلهای معنایی و واژگانی در دویست غزل فریدالدین عطار نیشابوری میپردازد و حاصل کار نشان میدهد که عطار به چه میزان از این هنر کلامی بهره برده است. در غزلهای عطار چندین حوزه تقابلی وجود دارد که بزرگترین و پر بسامدترین حوزه آن اختصاص به مفاهیم ارزشی عرفانی دارد چون: تقابل میخانه و مسجد، زهد و صوفی، بقا و فنا و ... با بررسی این تقابلها میتوان به زوایایی از اندیشه، ناخودآگاهی فردی و جمعی، اوضاع اجتماعی و سبک معنایی عطار، را دسترسی پیدا کرد.

کلمات کلیدی
شعر معاصر , شاعران دانشگاهی , نقد ادبی , تقابل دوگانه , جفت واژه ها , غیردوتایی ها , تباین , تناقض , غزلیات عطار