فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 11، شماره 1، بهار 97 ، شماره پی در پی 39

تحلیل حوزه های معنایی: رهیافتی در سبک شناسی

صفحه (59 - 77)
نعمت الله ایرانزاده(نویسنده مسئول)،محمدمهدی زمانی
تاریخ دریافت مقاله : بهار 1396
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : بهار 1396

چکیده
نظریۀ حوزه های معنایی یکی از نظریات مطرح در معنی شناسی ساختگراست. حوزۀ معنایی مجموعه ای است از واژه ها که مشخصۀ معنایی خاصی موجب باهمآیی آنها میشود. این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که چگونه میتوان این نظریه را در مطالعات سبک شناسانه به کار گرفت. میتوان از این نظریه در مطالعات معنی شناسانۀ ادبیات، از جمله سبک شناسی معنایی، بهره برد. معنی شناسیِ آثار ادبی و سبک شناسیِ معنایی تمرکز خود را بر وجود یا عدم معناهای فردی در برابر معناهای عمومی قرار میدهد، معناهای فردی خاصی که وقوعی قاعده مند در متون ادبی دارند. این پژوهش، ضمن بیان مبانی این نظریه در معنی شناسی، با تحلیل نمونه ای، کارآمدی این نظریه در مطالعات ادبی را نشان میدهد و تحلیل حوزه های معنایی را رهیافتی تازه در مطالعات سبک شناسانه معرفی میکند.

کلمات کلیدی
معنی شناسی ساختگرا , حوزۀ معنایی , سبک شناسی , مطالعات ادبی , زبانشناسی

• «آفاق شعر سعدی و حافظ: بحثی در سهولت و امتناع در شعر»، حقشناس، علی‌محمد، (1377)، کیان، ش 41، 62-64.
• «بن¬مایههای پر بسامد در شعر ژاله قائم‌مقامی»، ایرا زاده، نعمت الله و پاشا، سارا، (1390)، دانش، ش 104، صص 167- 188.
• «پژوهشی دربارۀ باهمآیی واژگانی در زبان فارسی»، صفوی، کورش، (1382)، زبان و ادب، ش 18، صص 1-13.
• «دایرۀ واژگان (Diction) و نقش آن در شتاب روایت شاهنامه»، جاهدجاه عباس و رضایی، لیلا، (1390). فنون ادبی، سال سوم، شمارۀ 1، صص 47-62.
• «موتیف چیست و چگونه شکل می¬گیرد؟»، تقوی، محمد و دهقان، الهام، (1388)، نقد ادبی، س 2، ش 8، صص 7- 31.
• «نگاهی به نظریۀ حوزههای معنایی از منظر نظام واژگانی زبان فارسی»، صفوی، کورش، (1383)، علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دورۀ بیست و یکم، شمارۀ اول (شمارۀ پیاپی 40)، صص 2-11.
• A Glossary of Semantics and Pragmatics, Cruse, Alan, (2006), Edinburgh: Edinburgh university.
• Semantics, Lyons, John (1977), Cambridge: Cambridge University Press.
• Der deutsche Wortschatz im Sinnbezirk des Verstandes: Die Geschichte eines sprachlichen Feldes I. Von den Anfӓngen bis zum Beginn des 13. Jhdts, Trier, Jost, (1931), Heidelberg: Winter.