- تعداد نمایش : 553
- تعداد دانلود : 214
- آدرس کوتاه شده مقاله: https://bahareadab.com/article_id/1402
- کد doi مقاله: Doi: 10.22034/bahareadab.2023 .15 .6812
سال : 15
شماره : 12
شماره پی در پی : 82
ماهنامه علمی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 15،
شماره 12،
،
شماره پی در پی 82
توصیف و کارکردهای زبانی و ادبی آن در داستان معاصر (مطالعۀ موردی: تنگسیر صادق چوبک و بوف‌کور صادق هدایت)
صفحه
(187
- 207)
فاطمه سیستانی ، هوشمند اسفندیارپور (نویسنده مسئول)، پوران یوسفی‌پور کرمانی
تاریخ دریافت مقاله
: اردیبهشت 1400
تاریخ پذیرش قطعی مقاله
: خرداد 1401
چکیده
زمینه و هدف: در بررسی توصیفی، جنبه های گوناگون توصیف بعنوان بخش حائز اهمیت و عنصر اصلی و چشم‌اندازی وسیع مورد توجه قرار میگیرد تا توصیف در قالب سازه ای کارآمد و تحلیلی جهت بررسی و واکاوی در متون ادبی از جمله داستان و رمان به کار رود. توصیف‌شناسان بر این باورند که شناخت و درک بسیاری از شیوه ها و شگردهای زیبایی یک متن و ویژگیهای آن، در گروِ بررسی شیوه های توصیفی و چگونگی کاربرد آن در متن است. در گذشته عنصر توصیف بعنوان عنصری فرعی و ایستا در روایت مورد توجه قرار میگرفت اما امروزه در علم توصیف‌شناسی، این عنصر حائز اهمیت بسیاری است. هدف اصلی این پژوهش و زمینۀ مطالعاتی آن بررسی پویایی عنصر توصیف در متن دو داستان تنگسیر و بوف کور از چوبک و هدایت میباشد.
روش مطالعه: شیوۀ مطالعه در این مقاله کتابخانه ای و بهره گیری از روش توصیفی ـ تحلیلی براساس متن دو داستان تنگسیر و بوف‌کور از جهت گزاره های توصیفی است.
یافته ها: گزاره های توصیفی در ساختار و محتوای دو داستان توسط چوبک و هدایت بصورت هنرمندانه و در خدمت روایت داستان مورد استفاده قرار گرفته است و عناصر توصیفی در این دو داستان را میتوان از نوع پویا دانست.
نتیجه گیری: در تنگسیر اثر چوبک و بوف‌کور از هدایت، توصیفات ساختاری کوتاه، مفصل، بلند، صریح، ضمنی، پنهان و توصیفات محتوایی با کارکرد ادبی، کنایی، اساطیری و زیبایی‌شناسی مورد استفاده قرار گرفته اند.
کلمات کلیدی
توصیف
, داستان معاصر
, صادق چوبک
, صادق هدایت
, توصیف‌شناسی
- احمدی شیخلر. احمد (1397). «توصیف‌شناسی در ادبیات با تکیه بر بیست اثر از ادبیات فارسی» رسالۀ دکتری رشتۀ زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه مازندران.
- اعلایی. مینا و شکریان. محمدجواد (1395). «کارکرد توصیف در چند داستان کوتاه معاصر» فصلنامۀ پژوهش زبان و ادبیات فارسی (42)، صص 87-118.
- امامی. نصرالله و قاسمی‌پور. قدرت (1387). «تقابل عنصر روایتگری و توصیف در هفت‌پیکر نظامی» نقد ادبی (1) 1، صص 145-161.
- بابایی. پرویز (1392). مکتبهای فلسفی. تهران: نگاه. ص 707.
- باقری. مهناز (1391). بازتاب اندیشه های دینی در نگاره های هخامنشی. چاپ دوم. تهران: امیرکبیر. ص 136.
- تولان. مایکل جی (1383). درآمدی نقادانه ـ زبانشناختی بر روایت. ترجمۀ ابوالفضل حرّی. تهران: بنیاد سینمایی فارابی.
- چوبک. صادق (1400). تنگسیر. چاپ هفتم. تهران: نگاه.
- رضوانیان. قدسیه و احمدی شیخلر. احمد (1396). «توصیف در داستان رستم و سهراب» فصلنامۀ پژوهش زبان و ادب فارسی. (44)، صص 1-36.
- سادات حسینی. راضیه سادات و میرزایی. فرامرز (1393). «کارکردهای توصیف در رمان حین ترکنا الجسر» مجلۀ زبان و ادبیات عربی. سال یازدهم. صص 1-26.
- ضرونی. محمدصادق (1400). «بررسی و تحلیل تطبیقی عنصر توصیف و کارکردهای آن در داستانهای کوتاه منیرو روانی‌پور و غاده سمان». پژوهشهای نثر و نظم فارسی. (12) 5، صص 221-245.
- مارتین. والاس (1382). نظریه های روایت. ترجمۀ محمد شهبا. تهران: هرمس. ص 65.
- متز. کریستین (1376). نشانه شناسی سینما؛ مقاله هایی دربارۀ دلالت در سینما، ترجمۀ روبرت صفاریان. تهران: رسالت، ص 47.
- میرصادقی. جمال (1387). راهنمای داستان‌نویسی. تهران: سخن. ص 283.
- هارلند. ریچارد (1388). درآمدی تاریخی بر نظریۀ ادبی از افلاطون تا بارت. گروه مترجمان. چاپ سوم. تهران: چشمه، ص 98.
- هدایت. صادق (1351). بوف کور. تهران: سپهر.
- Genette, Gerard. (1976). Boundaries of Narrative. New Literary History. 8. Namber 1. pp. 1- 13.
- Haman, Philippe, (1981). In troduction al analyse du descriptif. Paris. Hachette.
- Haman, Philippe. (1981). Introduction al analyse du descriptif.