ماهنامه علمی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 13، شماره 11، بهمن 1399 ، شماره پی در پی 57

بررسی سبک شناسی منظومۀ غنایی «جمال و جلال» اثر محمد نزل‌آبادی

صفحه (225 - 245)
رقیه نورمحمدی ، عبدالحسین فرزاد
تاریخ دریافت مقاله : فروردین 1399
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : مرداد 1399

چکیده

منظومۀ عاشقانۀ « جمال و جلال» اثری ناشناخته از قرن هشتم و نهم هجری است که سرایندۀ آن نیز بطور کامل شناخته شده نیست، تنها نام او «محمد» و زادگاهش «نزل‌آباد» بطور قطع مشخص است و به همین دلیل به «محمد نزل‌آبادی» مشهور شده است. این منظومه در بحر خفیف ( فاعلاتن مفاعلن فاعلن) سروده شده است و نگارش آن در سال 808 هجری قمری به پایان رسیده است.

در این مقاله که به روش کتابخانه ای نگاشته شده است، علاوه بر معرفی این منظومه و سرایندۀ آن ،به بررسی سبک شناسی این منظومه پرداخته شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که عشق و موضوعات مربوط به آن برجسته ترین درونمایۀ این اثر است ولی درونمایه ‌های فلسفی، عرفانی و اخلاقی نیز در این منظومه دیده میشود. از نظر زبانی و ادبی، اثری ساده و روان است که تنها در ابیات آغازین بخشها و در موضوع توصیف طلوع و غروب آفتاب (که تقلیدی از نظامی است) اندکی به تکلف گرایش پیدا میکند.

کلمات کلیدی
سبک شناسی , جمال و جلال , محمد نزل‌آباد , منظومۀ عاشقانه

• تاریخ ادبیات در ایران ( 1369) صفا، ذبیح الله ، تهران: فردوس
• تأملی در مثنوی جمال‌وجلال (1382) ذولفقاری،حسن، مجلۀ دانشگاه علوم اجتماعی و انسانی شیراز،دورۀ بیست و پنجم، شماره‌3،(پیاپی: 48) صص101-116
• تذکره الشعرا ( 1382) دولتشاه سمرقندی ، به اهتمام ادوارد براون، تهران: اساطیر
• مثنوی جمال و جلال ( 1382) نزل آبادی، محمد ، با مقدمه و تصحیح شکوفه قبادی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی
• نقدو بررسی مثنوی جمال وجلال‌ و سراینده آن، (1389). پورجوادی،نصرالله، مجله آینه میراث شماره 24.صص81-91
• سبک شناسی
• ده نامه‌ی ویس و رامین فخرالدین اسعد گرگانی،(1390)تاج بخش،اسماعیل) ،حسن پور،شیوا، فصل نامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب).شماره سوم-شماره پیاپی13.صص200-183