ماهنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 13، شماره 7، مهر 1399 ، شماره پی در پی 53

«بازتاب اساطیر یونانی کهن الگویی یونگ در شخصیتهای زن رمان فارسی براساس پنج اثر» (شوهر آهوخانم، سووشون، چراغها را من خاموش میکنم، چشمهایش، سنگ صبور)

صفحه (223 - 243)
کیهان شهریاری ، سیدمحتشم محمدی (نویسنده مسئول)
تاریخ دریافت مقاله : مهر 1397
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : اسفند 1397

چکیده

این مقاله میکوشد با استفاده از روش توصیفی و برمبنای نقد روانشناسانه و با توجه به ویژگیهای ادبیات داستانی به تحلیل کهن الگویی و اسطوره ای پنج رمان «شوهر آهوخانم» اثر علیمحمد افغانی، «سووشون» اثر سیمین دانشور، «چراغها را من خاموش میکنم» اثر زویا پیرزاد، «چشمهایش» اثر بزرگ علوی و «سنگ صبور» اثر صادق چوبک بپردازد. قهرمانان اصلی رمانها یعنی آهو و هما، زری، کلاریس، فرنگیس و گوهر هرکدام نمودی از اساطیر یونانی هستند و نیز جنبه های مختلف کهن الگوهای یونگ در آنها بروز یافته است. پس از معرفی ایزدبانوان، به تطبیق ویژگیهای این کهن الگوها با خصوصیات قهرمانان زن رمان پرداخته شده است. همچنین نمود کهن الگوهای برجستۀ یونگ چون مادر و پیر فرزانه نیز در شخصیتهای این روایتها بررسی و تحلیل شده است. نگارنده پس از انجام تحلیل، دریافت که این کهن الگوها تاحدود زیادی با شخصیتهای زن این رمانها منطبق است. آهو، نمودار هرا و دیمیتر، زری نمودار هرا، دیمیتر و آتنا، کلاریس نمودار هرا، دیمیتر و تاحدودی آفرودیت و فرنگیس نمودار آفرودیت و آتناست.

کلمات کلیدی
اساطیر یونان , کهن الگو , یونگ , رمان فارسی , زن , ایزدبانوان

• - اساطیر یونان، ژیران، فلیکس، ترجمۀ ابوالقاسم اسماعیل پور، تهران: مکتوب، 1394.
• - اساطیر یونان و روم(افسانۀ خدایان)، فاطمی، سعید، تهران: دانشگاه تهران، 1347.
• - اسطوره شناسی یونان و روم، بولتون، لسلی، ترجمۀ آرمان صالحی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه، 1393.
• - اسطوره های یونانی، برن، لوسیلا، ترجمۀ عباس منجد، تهران: مرکز، 1386.
• - تاریخ تمدن یونان باستان، دورانت، ویل، جلد دوم، ترجمۀ امیرحسین آریانپور و دیگران، تهران: علمی و فرهنگی، 1378.
• - تحلیل رؤیا، یونگ، کارل گوستاو، ترجمه رضا رضایی، تهران: افکار، 1388.
• - چراغها را من خاموش میکنم، پیرزاد، زویا، تهران: نشر مرکز، 1380.
• -چشمهایش، علوی، بزرگ، تهران: آگاه، 1393.
• - چهار صورت مثالی، یونگ، کارل گوستاو،‌ ترجمه پروین فرامرزی، تهران: آستان قدس، 1368.
• -خودآموز یونگ، اسنودن، روت، ترجمه نورالدین رحمانیان، تهران: آشیان، 1388.
• - سنگ صبور، چوبک، صادق، تهران: جاویدان، 1352.
• -سووشون، سیمین دانشور، تهران: خوارزمی، 1393.
• - سیری در اساطیر ایران و روم، همیلتون، ادیت، ترجمۀ عبدالحسین شریفیان، تهران: اساطیر، 1387.
• - شوهر آهوخانم، افغانی، علیمحمد، تهران: نشر دانش، 1388.
• - عناصر داستان، اسکولز، رابرت، ترجمه فرزانه طاهری، تهران: نشر مرکز، 1383.
• - مازهای راز، کزازی، میرجلال الدین، تهران: مرکز، 1370.
• - نظریه‌های شخصیت، شولتز، دوان، ترجمۀ یوسف کریمی و دیگران، تهران: ارسباران، 1389.
• - نمادهای اسطوره و روانشناسی زنان، بولن، جینشینودا، ترجمۀ آذر یوسفی، تهران: 1393.
• - «نقش و جایگاه زن در رمان شوهر آهوخانم»، عباسزاده، ناصر، چیستا، ش ۲۵۴، 1387.
• - «نمودهای مثبت آنیما در ادبیات فارسی»، صرفی، محمدرضا و جعفر عشقی، نقد ادبی، ش 3، 1387.