ماهنامه علمی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 14، شماره 3، خرداد 1400 ، شماره پی در پی 61

شیوه های شخصیت پردازی زنان در رمانهای کرمانشاه (مطالعۀ موردی رمانهای آخرین کوچ، گاماسیاب ماهی ندارد، این خیابان سرعتگیر ندارد)

صفحه (181 - 197)
زهره خزاعی ، علی گراوند (نویسنده مسئول)، حسن سلطانی کوهبنانی
تاریخ دریافت مقاله : شهریور 1399
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : آذر 1399

چکیده
زمینه و هدف: بررسی شیوۀ بازنمایی چهرۀ زن در رمانهای معاصر از رویکردهای مهم نقد ادبی در آثار روایی و داستانی است. پژوهش حاضر درپی چگونگی نمود جایگاه زنان در سه رمان از آثار ادبی کرمانشاه است.
روش مطالعه: این مقاله با شیوه توصیفی- تحلیلی، جایگاه و شخصیت زنان را در داستانهای پیش رو تحلیل نموده است.
یافته ها: نویسندگان این داستانها با ارائۀ منش و دیدگاه شخصیتهای زنانه، ازطریق عملکردهای داستانی و چگونگی عبور آنان از تنشهای پیش‌آمده، این شخصیتها را پردازش میکنند.
نتیجه گیری: نویسندگان نگاه تک‌بعدی به زنان را نادیده میگیرند و علاوه بر دور کردن شخصیتهای خود از نقش کلیشه ‌ای و سنتی، آنان را وارد عرصه رویدادهای سیاسی و اجتماعی میکنند تا روایتگر بخشی از تاریخ منطقه و ساختار فرهنگی حاکم باشند. نقطۀ مشترک هر سه رمان، انتخاب شخصیت زن برای انتقال درونمایه و محتوای داستان است. شباهت رمانها از نظر نوع نگاه نویسنده و پردازش شخصیتها در انتخاب عملکردهای مردانه، نشان‌دهندۀ وضعیت ساختار فرهنگی جامعۀ بوجودآورندۀ آنهاست. ‌‌با توجه به اینکه رمانها از دو نویسنده مرد و یک زن انتخاب‌شده تفاوتهایی در پردازش شخصیتها بچشم میخورد.

کلمات کلیدی
رمان کرمانشاه , شگردهای شخصیت‌پردازی , زن؛ کنش.

• ادبیات داستانی، ساختار، صدا، معنی، سلیمانی، محسن؛ اسماعیل‌زاده، فهیمه، (1378)، تهران: رهنما.
• ارسطو و فن شعر، زرین‌کوب، عبدالحسین، (1385)، تهران: امیرکبیر.
• ‌‌این خیابان سرعت‌گیر ندارد، جهانی، مریم، (1395)، تهران: نشر مرکز.
• آخرین کوچ، نقی‌پور، علی‌اکبر، (1380)، تهران: بیان آزادی.
• «برای چه مینویسید؟»، پارسی پور، شهرنوش، (1368)، دنیای سخن، شمارۀ 87.
• بوطیقای ساختارگرا، تودورف، تزوتان، (1382)، ترجمۀ محمد نبوی، چاپ دوم، تهران: آگه.
• پلی به‌سوی داستان‌نویسی، عابدی، داریوش، (1385)، تهران: مدرسه.
• جامعه‌شناسی ذوق ادبی، شولینگ، لوین. ل، (1373)، ترجمۀ فریدون بدره‌‌ای، تهران: توس.
• خلق شخصیّتهای ماندگار. سیگر، لیندا (1374)، ترجمۀ عباس اکبری، تهران: امیرکبیر.
• دستورزبان داستان، اخوت، احمد، (1371)، اصفهان: فردا.
• ده جستار در داستان‌نویسی، سناپور، حسین، (1383)، تهران: چشمه. رمان به روایت رمان‌نویس، الیوت، میریام (1368)، ترجمۀ علی‌محمد حق‌شناس، تهران: نشر مرکز.
• زنان و رمان، مایلز، رزالیند، (1380)، ترجمۀ علی آذرنگ، (جباری)، تهران: زنان و روشنگران.
• صد سال داستان‌نویسی، میرعابدینی، حسن، (1386)، چاپ چهارم، تهران: چشمه.
• گاماسیاب ماهی ندارد، اسماعیلیون، حامد، (1393)، چاپ دوم، تهران: ثالث.
• مبانی داستان کوتاه، مستور، مصطفی، (1379)، تهران: نشر مرکز.
• نظریه‌های ادبی معاصر، مکاریک، ‌‌ایرنا، (1393)، ترجمۀ مهران مهاجر و محمد نبوی، چاپ پنجم، تهران: آگه.
• نظریه‌های رمان از رئالیسم تا پسامدرنیسم، پاینده، حسین، (1389)، تهران: نیلوفر.
• هنر داستان‌نویسی، یونسی، ابراهیم، (1386)، تهران: نگاه.
• هنر رمان، ایرانی، ناصر (1380)، تهران: آبانگاه.