ماهنامه علمی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 14، شماره 2، اردیبهشت 1400 ، شماره پی در پی 60

سبک‌شناسی آثار داستانی فرشته ساری

صفحه (79 - 95)
فریده فتحی ، حسین خسروی (نویسنده مسئول)، محمد حکیم آذر
تاریخ دریافت مقاله : مرداد 1399
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : آبان 1399

چکیده
زمینه و هدف: سبک، شیوۀ بیان یک نویسنده یا شاعر است. سبکشناسی از دیرباز مورد توجه ادیبان و منتقدان بوده است. بررسی دقیـق یک اثـر ادبـی عـلاوه بر تبیین سبک خالـق آن اثر، ما را با اوضـاع اجتـماعی، سیاسـی، فرهنـگی زمـانها آشنـا مـیکند. سبک زنانه، نوشتن از ذهن و زبان زنان است. فرشته ساری فارغ‌التحصیل رشتۀ کامپیوتر و ادبیات روسی است. او در دهه های گذشته آثار مختلفی در حوزۀ شعر، داستان و ترجمه به چاپ رسانده است. در این تحقیق به این پرسشها پاسخ داده میشود: ویژگیهای زبانی آثار فرشته ساری چیست؟ ویژگیهای ادبی داستانهای ساری چگونه است؟ چه رابطه ای میان افکار و اندیشه های ساری و خلق آثار او دیده میشود؟ چرا حضور زنان در آثار فرشته ساری پررنگتر است؟ نقاط ضعف و قوت آثار ساری کدام است؟
روش مطالعه: پژوهش حاضر از نوع کیفی بوده و روش تحقیق آن توصیفی- تحلیلی است. شیوۀ گردآوری مطالب با روش کتابخانه ای انجام شده است. روش کار به این صورت بود که ابتدا منابع و کتابهای مهم سبکشناسی، مقالات، پایان‌نامه ها و رساله های سبکشناسی مورد مطالعه قرار گرفت. پس از آن بر اساس شاخصهای سبکشناسی شمیسا در سه سطح زبان، ادب و تفکّر آثار داستانی فرشته ساری ارزیابی گردید. برای بیان بسامد سبکی داستانهای بلند ساری مروارید خاتون، جزیرۀ نیلی، آرامگاه عاشقان، میترا، پریسا و عطر رازیانه (1307 صفحه) بررسی شد.
یافته ها: زنان در سالهای اخیر همزمان با دستیابی به جایگاهی غیرقابل انکار در ادبیات ایران، توانسته اند در شناساندن عواطف، نیازها، تواناییها و حقوق زندگی همجنسان خود به جامعه کمک کنند. نویسندگان زن معاصر بویژه نسلهای جدیدتر آنها، با دانش و بینش وسیع خود به دفاع آگاهانه از حقوق خود پرداخته و مختصات ارکان شهر خود را در مقابل دیدگان مخاطبان به نمایش گذاشته اند.
نتیجه گیری: با مطالعۀ آثار داستانی فرشته ساری از دیدگاه زبانی و تحلیل آوایی بیشترین درصد کلمات را در همۀ رمانها اسمها، صفاتها و قیدها تشکیل میدهند. در تحلیل واژگانی بیشترین بسامد کلمات را واژه رنگها تشکیل میدهند. در تحلیل نحوی بسامد میان‌آوری فعلها در یک حد و به میزان کم است. از دیدگاه ادبی کنایه بیشترین بسامد را دارد. کنایات او از نوع ایما است و بیشتر آنها کنایه های رایجی هستند که همه به آن آشنا هستند. از دیدگاه فکری اکثر آثار نویسنده رویکردی اجتماعی دارند و نویسنده برای نزدیک شدن به متن جامعه تلاش کرده است.

کلمات کلیدی
سبک‌شناسیۀ فرشته ساری , کنایه , رنگ , زنان

• آرامگه عاشقان، ساری، فرشته. (1374) تهران: صدف.
• پری‌سا، ساری، فرشته. (1383) تهران: ققنوس.
• جزیرۀ نیلی، ساری، فرشته. (1371) تهران: گردون.
• روانشناسی رنگها لوشر، لوشر، ماکس. (1371) ترجمۀ لیلا مهراد‌پی، تهران: حسام.
• سبک‌شناسی نثر، بهار، محمدتقی (1349) جلد 1، تهران: پرستو.
• سبک‌شناسی نظریه‌ها، رویکردها و روشها، فتوحی، محمود. (1390) تهران: سخن.
• صد سال داستان‌نویسی ایران، میر‌عابدینی، حسن. (1377) جلد3. تهران: چشمه.
• عطر رازیانه، ساری، فرشته. (1378) تهران: علم.
• کلیات سبک‌شناسی، شمیسا، سیروس. (1393) تهران: میترا.
• مروارید خاتون، ساری، فرشته. (1377) تهران: علم.
• میترا، ساری، فرشته. (1377) تهران: علم.