ماهنامه علمی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 15، شماره 12، اسفند 1401 ، شماره پی در پی 82

جلوه های عشق در ادبیات بومی رئالیسم جادویی: بررسی سبک شناسی رمان حلزونهای پسر

صفحه (271 - 298)
محمدهادی جهاندیده (نویسنده مسئول)
تاریخ دریافت مقاله : اسفند 1400
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : خرداد 1401

چکیده

زمینه و هدف: نهضت بومی‌سازی ادبی در مسیر رشد و تعالی خویش قرار دارد و رئالیسم جادویی نیز توجه ادیبان معاصر ایران را به خود جلب کرده است. احمد آرام با بهره گیری از راهبردهای رئالیسم جادویی، به فضای رمان حلزونهای پسر چهره ای رؤیایی میبخشد و جلوه های گوناگون عشق را در چارچوب این مکتب ادبی ترسیم میکند. الگوی رفتار عاشقانۀ شخصیتها که اشتنبرگ آن را «قصۀ عشق» (1998) مینامد، بر پایۀ عواملی شکل میگیرد که علت دوام یا سستی روابط عشقی آنان را معیّن میسازد. هدف از این پژوهش آن است که از رهگذر واکاوی مؤلفه های سبکسازِ رئالیسم جادویی موجود در متن رمان، میزان همپوشانی «قصه های عشق» شخصیتها را با نظریۀ اشتنبرگ بررسی کند.

روش مطالعه: روش تحقیق در چارچوب پژوهشهای بین رشته ای و بصورت توصیفی-تحلیلی با استفاده از نرم افزار 25SPSS است. میزان فراوانی و درصد وقوع مؤلفه های رئالیسم جادویی و حالات گوناگون عشق بر مبنای آزمون خی دو انجام خواهد شد.

یافته ها: در رمان حلزونهای پسر (1393) میان مؤلفه های رئالیسم جادویی و حالات هشت گانۀ عشق تفاوت معناداری وجود دارد. «عشق سودائی» از میان حالات گوناگون عشق دارای فراوانی و درصد وقوع بیشتری است که نویسنده از «زاویه های دید متغیر» به آن نگریسته است.

نتیجه گیری: در رمان حلزونهای پسر، قصه های عشق که از زاویه های دید گوناگون و به شیوه ای چند صدایی روایت میشوند با نظریۀ اشتنبرگ همپوشانی کامل دارند. «قصۀ خیال» عشاق جلوۀ بیشتری در متن این اثر دارد و با فضای رئالیسم جادویی آن نیز همخوانی دارد. هرچند نویسنده تلاش کرده برتری «عشق آرمانی» را بر سویه های دیگر عشق گفتمان سازی کند، شخصیتهای این رمان در دستیابی به این عشق ناکام میمانند.

کلمات کلیدی
اشتنبرگ , بومی سازی , رئالیسم جادویی , عشق

• ابوالفتحی، احمد (1394، تیر 15) گزارش نقد حلزونهای پسر نوشتۀ احمد آرام: جلسات نقد ادبی در غیاب نویسنده،]یادداشت وبلاگ[، بازیابی شده از https:--piadero.ir-post-
• اشتنبرگ، رابرت.جی. (1381)، عشق داستان است، ترجمۀ فرهاد شاملو، تهران: گل شهر.
• اشتنبرگ، رابرت.جی. (1396)، قصۀ عشق: نگاهی تازه به روابط زن و مرد، ترجمۀ علی اصغر بهرامی، چاپ 7، تهران: جوانۀ رشد.
• آرام، احمد (1393)، حلزونهای پسر، چاپ 2، تهران: افق.
• آرام، احمد (1393،آبان 22) سنتهای جنوبی در حلزونهای پسر، ]یادداشت وبلاگ[، بازیابی شده از https:--article.tebyan.net-28815
• بوورز، مگی آن (1397)، رئالیسم جادویی: مجموعه کلیدواژه های ادبیات، ترجمۀ عباس ارض پیما، تهران: نشانه.
• حاجلو، نادر و همکاران (1393)، «مقایسۀ ابعاد عشقورزی براساس مدت ازدواج در بین زنان و مردان متأهل» مشاوره و روان درمانی خانواده. (4)1، صص47-63.
• حسینی، مریم (1396)، مکتبهای ادبی جهان، تهران: فاطمی.
• حنیف، محسن و رضایی، طاهره (1395)، «زبان روایت در رمانهای رئالیسم جادویی» مجلۀ نقد و نظریه ادبی، (1) 2، صص 155-176.
• حنیف، محمد و حنیف، محسن (1397)، بومی‌سازی رئالیسم جادویی در ایران، تهران: علمی و فرهنگی.
• دستغیب، عبدالعلی (1393، اردیبهشت 1) چرا ایرانیها مارکز میخوانند؟-شباهت تاریخی- سیاسی جامعۀ ایران با فضای رمانهای گابو، ]یادداشت وبلاگ[، بازیابی شده از https:--www.ibna.ir-fa-tolidi-197896
• دی آنجلیس، باربارا (1384)، روابط رمانتیک، پلی بسوی عشق الهی: مکالمۀ میان باربارا دی‌انجلیس و دیپاک چوپرا، ترجمۀ هادی ابراهیمی، تهران: نسل نواندیش.
• دی آنجلیس، باربارا و دیگران (1395)، سوپ جوجه برای تقویت روح همسران، ترجمۀ ندا شادنظر، چاپ 2، تهران: عقیل.
• راسلی، آلیشیا (1394)، جادوی زاویۀ دید، ترجمۀ محسن سلیمانی، تهران: سورۀ مهر.
• رامش، امیررضا (1396)، ارتباط مؤلفه های نظریۀ قصه عشق اشتنبرگ و رضایت زناشویی، تهران: گیوا.
• رایس، فیلیپ (1392)، روانشناسی رشد از تولد تا مرگ، ترجمۀ مهشید فروغان، چاپ هشتم، تهران: ارجمند.
• سلیمانیان، کامران (1394، تیر 15) گزارش نقد حلزونهای پسر نوشتۀ احمد آرام: جلسات نقد ادبی در غیاب نویسنده،]یادداشت وبلاگ[، بازیابی شده از https:--piadero.ir-post-
• شیخ حسینی، زینب و محمودی، محمّدعلی (1395)، «زمینه های مشترک گرایش به رئالیسم جادویی در جنوب ایران و آمریکای جنوبی»، مجلۀ ادبیات تطبیقی، (8) 4، صص 203-221.
• فرح بخش، کیومرث و شفیع آبادی، عبدالله (1385)، «ابعاد عشقورزی بر اساس نظریۀ سه بعدی عشق در چهار گروه زوجهای در مرحلۀ نامزدی، عقد، ازدواج و دارای فرزند» دانش و پژوهش در روانشناسی، (30)1، صص1-20.
• گری، جان (1389)، سودای عشق: مهارتهای ارتباطی پیشرفته برای عشق پردوام در مناسبات زناشویی، ترجمۀ مهدی قراچه داغی، چاپ 6، تهران: پیکان.
• مک‌هیل، برایان (1392)، داستان پسامدرنیستی، ترجمۀ علی معصومی، تهران: ققنوس.
• منطقی، مرتضی (1390)، روانشناسی عشق شورانگیز، تهران: بعثت.
• نجاری، محمد و بالی، علی (1394)، «سبک شناسی ساحات متناقض سنائی در سایۀ طنز، هجو و هزل»، فصلنامۀ سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب). (8) 2، صص411-427.
• نیکوبخت، ناصر و رامین نیا، مریم (1384)، «بررسی رئالیسم جادویی و تحلیل رمان اهل غرق»، پژوهشهای ادبی، (8) 1، صص139-154.
• وو، پاتریشیا (1390)، فراداستان، ترجمۀ شهریار وقفی پور، تهران: چشمه.
• Patrick, S., Sells, J. N. Giordano, F. G. & Tollerud, T. R. (2007). Intimacy, Differentiation, and Personality
• Variables as Predictors of Marital Satisfaction. The Family Journal, 15: Pp.359-367.
• Sternberg, Robert. J. (1986). A Triangular Theory of Love. Psychological Review, Vol. 93, No. 2, pp.119-135.
• Sternberg, Robert and Barnes, Michel. (1988). psychology of love, Yale University press, p. 70.
• Sternberg, R. J. (1997). The Concept of Intelligence and its Role in Lifelong Learning and Success. American Psychologist, 52(10), pp.1030–1037. https:--doi.org-10.1037-0003-066X.52.10.1030