فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 10، شماره 3، پاییز 96 ، شماره پی در پی 37

تحلیل نحوی-معنایی «قید» در مخالف‎خوانی‎های مبتنی بر نقد اجتماعی شعر عراقی با تکیه بر حافظ و مقایسه با دیگر شاعران

صفحه (0 - 0)
مریم ترکاشوند(نویسنده مسئول)،دکتر محمد ایرانی
تاریخ دریافت مقاله :
تاریخ پذیرش قطعی مقاله :

چکیده
مخالفخوانی به معنی ناسازگاری کردن و بیان نمودن کلمات و جملاتی است که نشانۀ عدم رضایت باشد. مخالفخوانی اگر ریشه در ناهنجاریهای سیاسی و اجتماعی داشته باشد، در این صورت، مخالف خوان کسی است که نقش مبارزه با بیعدالتی و فساد اجتماعی بهویژه در میان گروههای قدرتمند جامعه را بر عهده میگیرد و با استفاده از امکاناتی که در اختیار دارد به انتقاد از اوضاع زمان خویش میپردازد. اغلب شاعران سبک عراقی در قرن هفتم و هشتم هجری در مخالفخوانیهای اجتماعی خود بسیارى از طبقات مهم اجتماع، بهویژه مدّعیان ریاکار و دروغین دینداری را -که غالباً به فساد گراییده بودند- مورد سرزنش قرار دادهاند؛ استفاده از تمهیدات نحوی در حیطۀ زبانی، یکی از شگردهای خلّاقانۀ مخالفخوانی در سرودههای این شاعران است که به دلیل احاطه بر امکانات زبانی، آن را مورد توجه قرار دادهاند. هدف این مقاله، بررسی و تحلیل نقش دستوری قید به عنوان یکی از ویژگیهای سبکی در مخالفخوانیهای اجتماعی شاعران سبک عراقی است که با استفاده از شیوۀ توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است. نتیجۀ حاصل از این تحقیق گویای این است که این شاعران با به کارگیری انواع قیدهای زمان، مکان، حالت، مقدار و تأکید توانستهاند یکی از شگردهای انتقادی خود را در مخالفت با حاکمیّت موجود به نمایش بگذارند.

کلمات کلیدی
شاعران سبک عراقی , مخالف خوانی , قید , تمهیدات نحوی , نقد اجتماعی