فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 11، شماره 4، زمستان 97 ، شماره پی در پی 42

تأثیر حکایتهای اللّمع فی التّصوّف بر کشف‌المحجوب هجویری

صفحه (305 - 325)
عباسعلی وفایی(نویسنده مسئول)، حبیب کارگر، علیرضا شعبانلو
تاریخ دریافت مقاله : پاییز 96
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : پاییز 96

چکیده
حکایتها نقش بسیار مهمّی در متون صوفیّه دارند. از جمله کتابهای مهم و معتبر صوفیّه که از حکایت به فراوانی استفاده کرده، کشف‌المحجوب هجویری است. هجویری این حکایات را از منابع مختلف گرفته که از جملۀ آنها اللّمع فی التّصوّف نوشتۀ ابونصر سرّاج طوسی (م 378 ق) است. هدف از این تحقیق مشخص ساختن حکایتهایی است که هجویری در کشف المحجوب از اللّمع فی التّصوّف نقل کرده است. به طور کلی این حکایتها در چهار دستۀ : آداب صوفیّه، کرامات و مقامات، سماع و حکایتهای دینی و تاریخی جای میگیرند. نقل حکایتهای اللمع در کشف‌المحجوب با تغییراتی همراه شده است. هجویری معمولاً نام راوی حکایت را حذف و نام بعضی از شخصیّتهای حکایت نیز تغییر می دهد و با افزایش گفتگو بین شخصیتها، حکایت را طولانیتر میکند. در مجموع اکثر حکایتهایی که هجویری از اللّمع نقل کرده، در همان باب و فصلی که سرّاج آورده به کار گرفته است.

کلمات کلیدی
حکایت , عرفان و تصوّف , اللّمع فی التّصوّف , کشف المحجوب , تأثیرپذیری.

• ترجمۀ اللمع فی التصوف، سراج طوسی، ابونصر ، (1394)، ترجمۀ خیاطیان و خورسندی، سمنان، دانشگاه سمنان، چاپ دوم.
• بلاغت تصویر، فتوحی، محمود، (1389)، تهران، سخن، چاپ دوم.
• تحلیل کشف‌المحجوب و تحقیق در احوال حضرت داتا گنج بخش، تسبیحی، محمد حسین، (1377)، لاهور، دانشگاه پنجاب، چاپ اول.
• تمثیل و ادبیات تمثیلی، حسینی کازرونی، سید احمد، (1394)، فصل نامۀ تحقیقات تعلیمی و غنایی زبان و ادب فارسی، شماره بیست و سوم: 24-13.
• جستجو در تصوف ایران، زرین¬کوب، عبدالحسین، (1369)، تهران، امیر کبیر، چاپ چهارم.
• حکایت و جهان بینی صوفیانه، جبری، سوسن، (1390)، مجله بوستان ادب دانشگاه شیراز، سال سوم، شماره دوم: 98-69.
• سبک شناسی نثرهای صوفیانه، غلامرضایی، محمد، (1388)، تهران، دانشگاه شهید بهشتی.
• عجایب نامه‌ها به منزلۀ ادبیات وهمناک با نگاهی به برخی حکایت‌های کتاب عجایب هند، حری، ابوالفضل، (1390)، فصل نامۀ نقد ادبی، سال چهارم، شماره پنجم:164-137.
• کشف‌المحجوب، هجویری، ابوالحسن علی بن عثمان، (1381)، تصحیح و. ژوکوفسکی، با مقدمه قاسم انصاری، تهران، طهوری، چاپ هشتم.
• هجویری، ابوالحسن علی بن عثمان، (1384)، مقدمه، تصحیح و تعلیقات: محمود عابدی، تهران، سروش، چاپ دوم.
• اللمع فی التصوف، سراج طوسی، ابونصر، (1914 م)، به تصحیح رینولد الن نیکلسون، لیدن، بریل.
• متن و ترجمۀ اللمع فی التصوف،سراج طوسی، ابونصر، (1380)، به تصحیح رینولد الن نیکلسون، ترجمۀ خیاطیان و همکاران، کاشان، نشر فیض، چاپ اول.
• منشأ چهار حکایت و چند بیت شیخ اجل در آثار گذشتگان، کرمی، محمد حسین، ( 1388)، پژوهشنامه زبان و ادب فارسی (گوهر گویا)، سال سوم، شماره سوم (پیاپی 11) : 20-1.
• "