ماهنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 13، شماره 6، شهریور 1399 ، شماره پی در پی 52

بررسی مقالات مربوط به سبک‌شناسی شعر حافظ در دهۀ هفتاد

صفحه (171 - 189)
علی حیدری ، ابوالقاسم قوام (نویسنده مسئول)، عبداله رادمرد
تاریخ دریافت مقاله : تیر 1398
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : دی 1398

چکیده

یکی از ضروری‌ترین پژوهش‌ها و مطالعات بنیادی در عرصۀ حافظ‌پژوهی شناسایی، معرفی و بررسی آثاری است که در پیوند با حافظ و غزلیات او نوشته شده است. دیوان حافظ نموداری از ضمیر مشترک مردم ایران و شعر او عصاره فرهنگ ایرانی است. بنابراین آنچه در شعر او درباره هر موضوعی آمده باشد میتواند باور همگانی ایرانیان نسبت به آن موضوع تلقی شود. شناخت تنوع موضوعی مقالات این حوزه به منظور مراجعه و استفاده و نیز پرهیز از انجام کارهای موازی ضروری است. در این مقاله پس از معرفی حدود 391 مقالۀ مرتبط با حافظ و غزلیات او از سال 1371 تا 1380 به بررسی تخصصی مقالاتی خواهیم پرداخت که در زمینۀ سبک شعری حافظی و مطالب مربوط با سبک‌شناسی شعر خواجه به نگارش در آمده ‌اند. روش کار به این شکل است که مقالاتی که از لحاظ موضوعی یکسان و یا نزدیک به هم بوده، در یک گروه قرار گرفته ‌اند و کوشش شده است تصویری از مطالعات سبکی مرتبط با شعر حافظ در دهۀ هفتاد ارائه شود، آنگاه ضمن ارائۀ نتیجه گیری و نمودارها و جداول خواننده امکان می‌یابد که در حافظ ‌پژوهی را در دهه هفتاد در یک نگاه کلی و به اجمال مشاهده کند.

کلمات کلیدی
حافظ ‌پژوهی , مقالات دهۀ هفتاد , سبک شناسی , تنوع موضوعی

• اوجی دیریاب و کوشش کامیاب در تصحیح دیوان حافظ (تصحیح جدید علم سلیم نیساری). خرمشاهی، بهاءالدین. (1378). مجله هنر ش 43 سال 1378، صص 224- 250.
• اندیشه های اخلاقی حافظ. حاکمی، اسماعیل. (1375). قند پارسی، ش 11، صص 81- 92.
• حافظ و رندی و صوفی گری. جمال زاده، محمدعلی. (1371). مجله سخن اهل دل، صص 251- 278.
• حافظ در فرهنگ چکسلواکی. پیچکا، یرژی. (1371). مجله سخن اهل دل، صص 119- 124.
• مطالعۀ خواجه حافظ شیرازی از حیث زبان و سبک بیان. اشرف، سید وحید. (1378). مجله دانش، ش 56- 57 صص 202- 211.
• حافظ شیرازی و رسم کاسه گرفتن و کاسه زدن. محبوب، محمد جواد. (1371). مجله کلک ش 32- 33، صص 9-15.
• آسمان بار امانت نتوانست کشید قرعۀ کار (یا فال) به نام من دیوانه زدند. پوردرگاهی، ابراهیم. (1380). مجله ادبیات مشهد، ش 3- 4 صص 929- 938.
• بحثی در معنای چند بیت حافظ. ذکاوتی قراگزلو، علیرضا. (1371). مجله گلچرخ صص 190- 191.
• تأملی دیگر پیرامون یک غزل خواجه. شاپوریان، رضا. (1380). مجله حافظ پژوهی، صص 68- 73.
• هستی شناسی حافظ. خرمشاهی، بهاءالدین. (1377). مجله بخارا، ش 1، صص 236- 248.
• باز هم دربارۀ «تحفۀ حافظ». برهام، مهدی. (1375). مجله کلک. ش 80- 83، صص 417- 422.
• چند نکته دربارۀ اشعار الحاقی در دیوان حافظ. نذیر، احمد. (1380). قند پارسی، ش 16، صص 1- 10.
• حکمت و اخلاق در غزلیات حافظ. همدل، غلامرضا. (1380). مجله ادبیات تهران، صص 223- 244.
• عالم مثالی شعر حافظ. پورنامداریان، تقی. (1376). مجله درخت معرفت، صص 245- 263.
• از عشق به عشق، بینش حافظ از هنر خود. پورگل یوهان، کریستف. (1371). مجله اهل دل، صص 129- 135.
• مباحثی پیرامون شناخت واقعی حافظ. مطهری، مرتضی. (1372). مجله ادبستان ش 41، صص 20-23.
• نوعی ابهام در شعر حافظ. هروی، حسینعلی. (1371). مجله سخن اهل دل. صص 797- 815.
• حافظ چهار هنر. حمیدی، سید جعفر. (1375). مجله ادبیات بهشتی، ش 20 صص 5- 41.
• نگاهی به الهام هادی حافظ احادیث. دادبه، اصغر. (1371). مجله سخن اهل دل، صص 369- 378.
• ابیات حافظ شیرازی در ظفرنامه یزدی. افشار، ایرج. (1371). مجله حافظ شناسی، صص 134- 136.
• برخی ویژگی‌های زبانی و دستوری شعر حافظ،. مرتضایی سیدجواد. (1380). مجله نامه پارس، ش3، صص 33- 47.
• دستور زبان حافظ (هکردهای معادل با (کردن) در فعل مرکب). صدیقیان، مهین‌دخت (1376).
• قرن حافظ. محیط طباطبایی، محمّد. (1371). مجله سخن اهل دل، صص 719- 729.
• پیرامون نفوذ و تأثیر شعر حافظ بر ادبیات و فرهنگ شبه قاره هند. دبیری‌نژاد، بدیع الله. (1371). مجله ادبستان ش 33 صص 26- 29.
• پیروان حافظ در شبه قارۀ هند. دبیری‌نژاد، بدیع الله. (1377). مجله فروهر. ش 5- 6، صص 17- 19.
• سمومی بر طرف بوستان. امیر ارجمند، مریم. (1380). پژوهش‌نامۀ فرهنگ، ش 1 صص 24- 45.
• محیط حافظ و تأثیرات آن در اشعار او. جایسی، کبیر احمد. (1380). قند پارسی، ش 16، صص 25- 35.
• ارزش بشر و بشر دوستی در دیوان حافظ. غفّار، قمر. (1379). قند پارسی، ش 14، صص 159- 164.
• حافظ و شهریار. حصاری، میرهدایت الله. (1371). مجله سخن اهل دل، صص 357- 367.
• جامی و حافظ، (برگردان از خط روسی توسط شمس الحق رهنما). افصح زاد، اعلاخان. (1372). مجله آشنا ش، 14 صص 63- 68.
• «خرقه سوزی» در شعر حافظ. مرامی، فرشید. (1380). مجله کیهان فرهنگی، ش 175. صص 32- 33.
• تجلی در عرفان در دیوان حافظ. شوقی نوبر، احمد. (1371). مجله کیهان اندیشه، ش 44، صص 145- 152.
• شناخت حافظ از دیدگاه یک فرد چینی. زین، یان شن. (1371). مجله سخن اهل و دل صص 487- 496.
• کنکاش در راز ماندگاری شعر حافظ. سجودی، فرزان. (1378). مجله زیبا شناخت. ش 1 صص 143- 150.
• حافظ و غزل او. کوپیچکوا، ورا. (1371). مجله سخن اهل دل صص 669- 672.
• حافظ و حافظ شناسی (ذر قلمرو عثمانی و ترکیه امروز و ترجمه ترکی دیوان حافظ). طوقمان، عبدالرحمن ناجی. (1371). مجله سخن اهل و دل، صص 753- 759.
• حافظ ایران و انیران. تقوی، میرمحمّد. (1371). مجله سخن اهل دل، صص 171- 183.
• آماری از تنوع مضمونی در غزلهای حافظ. حمیدیان، سعید. (1375) ادبیات مشهد صص 335- 340.
• معمای حافظ. موسی گرمارودی، سیدعلی. (1378). مجله فصلنامه هنر، ش 44، صص 10- 16.
• اصفهان در جام جهان نمای حافظ. نوریان، مهدی. (1379). مجله ادبیات اصفهان، ش 20- 21، صص 109- 126.