ماهنامه علمی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 13، شماره 9، آذر 1399 ، شماره پی در پی 55

بررسی سبک شناسی اشعار عماد خراسانی

صفحه (97 - 120)
علی اکبر اجاکه (نویسنده مسئول)
تاریخ دریافت مقاله : اردیبهشت 1399
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : خرداد 1399

چکیده

عماد خراسانی یکی از شاعران گمنام معاصر است که متاسفانه تاکنون درمورد وی تحقیق مناسب و درخوری انجام نشده است.

نیمی از اشعار او را غزلیات تشکیل می دهد که در جلد اول دیوانش آمده است. وی در غزلسرایی دنباله رو شاعران غزلسرای گذشته به ویژه سعدی و حافظ است. غزلیاتش عاشقانه است و کمتر از مضامین فلسفی و اجتماعی بهره دارد. اما در جلد دوم دیوان ( قالبهای دیگر) به مضامین اجتماعی و انتقادی روی آورده است.

در این مقاله که به روش کتابخانه ای انجام شده است، ویژگیهای سبکی اشعار وی، در سه سطح فکری، زبانی و ادبی بررسی شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که در سراسر اشعار خصوصاً غزلیات او اوزان شاد، همراه با اوزان غمگین و سنگین در خلق فضاهای غنایی مناسب موضوع کاملاً موثر عمل می کنند. زبان عماد در اشعارش ساده و روان وقابل فهم است و از تصنع و پیچیدگی به دور است. به کارگیری واژگان در معنای کهن و استفاده از افعال قدیمی، خصوصاً در غزلیاتش چشم‌گیر است. در دیگر قالبها(جلد دوم) از واژگان عامیانه و امروزی استفاده کرده است.

عماد برخی از ویزگیهای نحوی سبک خراسانی را با بسامدی بالا استفاده می کند مانند: جابه جایی ارکان جمله، جهش ضمیر و .. از نظر ویژگیهای ادبی نیز تشبیه و استعاره بسامد فراوانی در اشعار وی دارد. استعارات اشعار وی نیز عموماً کلیشه ای و قریب هستند و کنایات فعلی و ایما نیز بسامد بیشتری نسبت به دیگر کنایات دارد. تلمیح و ایهام نیز در میان صنایع بدیعی بسامد بیشتری نسبت به دیگر صنایع بدیعی دارند.

کلمات کلیدی
سبک شناسی , عماد خراسانی , ویژگیهای ادبی , ویژگیهای فکری

• -ادبیات معاصر ایران( 1382) حاج سید جوادی، حسن؛ چاپ اول، تهران: گروه پژوهشگران ایران
• -چشمانداز شعر معاصر ایران(1384) زرقانی، مهدی، چاپ دوم، تهران: ثالث
• -چشمۀ روشن( دیداری با شاعران)( 1386) یوسفی، غلامحسین، چاپ یازدهم، تهران: علمی
• -دیوان عماد خراسانی( 1379)عماد الدین حسن برقعی، تهران: انتشارات نگاه
• -سبک شناسی شعر فاضل نظری(1396)افراسیاب پور،بهمنی مطلق یدالله و محمد بیدخونی،فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر(بهار ادب)سال دهم،شماره چهارم:44-23
• -غم و حسرت شاعران کلاسیک تا نوستالژی شاعران رمانتیک( 1391) محمدی، برات و سمیه عباسزاده، تحقیقات تعلیمی و غنایی زبان و ادب فارسی، شمارۀ 11 صص165-192
• -مروری بر تاریخ ادبیات امروز( 1380) حقوقی، محمد؛ چاپ چهارم، تهران: قطره