فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 9، شماره 2، تابستان 95 ، شماره پی در پی 32

تحلیل و بررسی سبکی«سنگ صبور و همسایه ها» از منظر فلسفی–اجتماعی با نقد هیچ‌انگاری

صفحه (115 - 134)
محبوبه ذوالفقاری نژاد (نویسنده مسئول)، محمدرضا نصر اصفهانی
تاریخ دریافت مقاله : تیر 1394
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : شهریور 1395

چکیده
برخی معتقدند که انقلاب مشروطه، حکومت رضاشاهی، کودتای 28 مرداد و ... نسلی را که در حدود سالهای 1330-1360 در عرصه ادبیات بالیدند و آثار خود را خلق کردند، با بحران عظیم معرفتی و اعتقادی روبه رو ساخت و منجر به بروز ناامیدی در طیف وسیعی از روشنفکران متفکر ایرانی شد. این یأس افسار گسیخته موجب گردید تا کسانی چون هدایت، چوبک، صادقی و ... گونه ای جدید از نوشتار را در حوزه ادبیات داستانی ایجاد و دنبال کنند که مبتنی بر دریافتهای روان شناسانه و فلسفی از روح انسان و ارتباط او با جهان مادی و عالم متافیزیک بود. شعله این آتش هیچگاه خاموش نشد و شراره های آن به نسلهای بعد نیز سرایت کرد. این ساختار ذهنی جدید که به کشف سویه سیاه و تاریک روح بشری میپرداخت با مفاهیمی مانند مرگ، زندگی، پوچی، تنهایی و گناه بخش بزرگی از ادبیات سالهای مذکور را تحت سیطره خود قرار داد و منجر به پیدایش سبک دوره ای خاص با عنوان ادبیات پوچگرا گردید. در این جستار برآنیم تا گوشه ای از درگیریهای ذهنی و ویژگیهای مشترک فکری و سبکی صادق چوبک و احمد محمود را با تأکید بر اثری خاص از هرکدام در گستره سالهای 30 تا 60 مورد تأمل قرار دهیم.

کلمات کلیدی
نیهیلیسم , داستان معاصر , سبک‌شناسی , روشنفکری