فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 7، شماره 2، تابستان 93 ، شماره پی در پی 24

پژوهشی در مذهب فردوسی و دقیقی با استناد به عناصر زرتشتی شاهنامه

صفحه (0 - 0)
کلثوم غضنفری
تاریخ دریافت مقاله :
تاریخ پذیرش قطعی مقاله :

چکیده
فردوسی و دقیقی از جمله شاعرانی هستند که بروشنی در رابطه با مذهب خویش سخن نگفتهاند. بهاین دلیل نظرات مختلف و گاه متضادی در این زمینه وجود دارد. به گونهای که گروههای مختلف پژوهشگران آنها را مسلمان (متعلق به فرقههای مختلف همچون سنی، شیعی، اسماعیلی، زیدی) و یا زرتشتی معرفی میکنند. مساله اصلی پژوهش حاضر آن است که آیا اطلاعات و آگاهیهای مرتبط با دین زرتشتی در شاهنامه میتواند به تایید نظر آن دسته از محققان بپردازد که این دو شاعر را زرتشتی دانستهاند. برای پاسخ به این پرسش بگونهای متفاوت از پژوهشهای سابقی که در این مورد انجام شده است، به بررسی و سنجش سرودهها و گفتههای این شاعران در مورد دیانت زرتشتی در شاهنامه پرداخته میشود تا میزان درستی و عمق اطلاعات آنان در این زمینه مورد ارزیابی قرار گرفته و باورها و آیینهای زرتشتی را که بگونۀ نادرستی توصیف شدهاند، مورد شناسایی قرار گیرد. بررسیها نشان میدهد که در قسمتهای مختلف شاهنامه منسوب بهاین دو شاعر، موارد متعددی وجود دارد که باورها و آداب دینی زرتشتی به گونه نادرستی توصیف شده و یا با اعتقادات و آیینهای اسلامی معادل خود جایگزین شدهاند؛ بگونهای که نظریه مبنی بر زرتشتی بودن این دو شاعر با چالشهای جدی مواجه میشود. نتایج عاید شده از پژوهش حاضر تایید کننده مسلمان بودهاین شاعران است و نشان میدهد که آنان در مواردی به دلیل عدم آشنایی دقیق با دیانت زرتشتی و نداشتن تجربه شخصی دچار خطاهایی در این زمینه شدهاند.

کلمات کلیدی