فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 12، شماره 2، تابستان 98 ، شماره پی در پی 44

سبک شناسی داستانهای اسماعیل فصیح

صفحه (135 - 154)
ابراهیم رنجبر(نویسنده مسئول)، ایمان مهری بیگدیلو، خدابخش اسداللهی، عسکر صلاحی
تاریخ دریافت مقاله : تابستان 97
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : تابستان 97

چکیده
آثار داستانی اسماعیل فصیح در این مقاله با دید سبک شناسی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و پژوهش حاضر در سه بخش عمده ترتیب یافته است: بخش اوّل مباحث «محتوایی»، بخش دوّم «زبانی» و بخش سوّم «ادبی». در پژوهش حاضر، سبک داستان نویسی فصیح در بیان واقعگرایانه مباحثی چون ظلمهای ساواک، انقلاب اسلامی، نفت، حملات صدّام به ایران، شکنجه زنان، برخی وقایع تاریخی، دین زرتشت، تکریم پاسداران میهن، تقبیح عشرت طلبان متواری از وطن، لزوم ارزشمندی هنرمند، نقش کتاب، روانشناسی، لغتشناسی، غلبه جبر، اقلّیّت قدرتمند جوامع، عشق، آداب و رسوم و اعتقادات مذهبی، فرهنگی و اجتماعی و نیز میزان استفاده فصیح از زبان معیار و محاوره، واژه های لاتین، اصطلاحات تکراری، عناصر فولکولوریک، ضرب المثل، صور خیال و عروض بررسی شده است. به نظر فصیح، مرد اغلب ظالم، و زن در اغلب جوامع، مظلوم است. جبر بر اختیار غلبه دارد. اکثریّت انسانها به دست اقلّیّتی از قدرتمندان وابسته به دولت اسیرند و خلاصه، عموم آدمیان در حسرت آزادیند. فصیح در بین همه مباحث و مضامینش عشق را عنصری محبوب، جاری و همیشه حاضر در کار و بار و گیر و دار آدمیان میداند.

کلمات کلیدی
سبک شناسی , داستان , اسماعیل فصیح , محتوا , زبانی , ادبی

• اسیر زمان، فصیح، اسماعیل، 1388، چاپ نهم، تهران، نشر آسیم.
• بازتاب اجتماع و رئالیسم سوسیالیستی در سالهای ابری، اثر علی¬اشرف درویشیان، کوچکیان، طاهره، قربانی، خاور، 1389، نشریّه دانشکده ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، دوره53، شماره220، صص85 تا 105.
• بررسی نهضت رئالیسم در داستانهای کوتاه فارسی و اردو، کیومرثی، محمّد، 1389، مجلّه پژوهش ادبیّات معاصر جهان، سال 15، شماره 59، صص75 تا 86.
• خاک آشنا، فصیح، اسماعیل، 1370، چاپ دوّم، تهران، نشر مروی.
• داستان¬نویسان معاصر ایران، قاسمزاده، محمّد، 1383، چاپ اوّل، تهران، نشر هیرمند.
• درآمدی بر داستان¬نویسی و روایت¬شناسی، بینیاز، فتح¬الله، 1392، چاپ سوّم، تهران، انتشارات افراز.
• در انتظار، فصیح، اسماعیل، 1389، چاپ سوّم، تهران، نشر پیکان.
• دلِ کور، فصیح، اسماعیل، 1368، چاپ دوّم، تهران، انتشارات نشر نو.
• رئالیسم پویا در آثار جلال آل احمد، دهقانی، محمّد حسین، 1383، چاپ اوّل، قم، صحیفه معرفت.
• رئالیسم، گرانت، دیمیان، 1379، ترجمه افشار، حسن، چاپ سوّم، تهران، نشر مرکز.
• رئالیسم و ضدّ رئالیسم در ادبیّات، پرهام، سیروس، 1362، چاپ هفتم، تهران، مؤسّسه انتشارات آگاه.
• سبک¬شناسی داستان¬های کوتاه ابوالقاسم پاینده، نصر اصفهانی، محمّد¬رضا، طلائی، مولود، 1390، مجلّه فنون ادبی دانشگاه اصفهان، سال3، شماره1، صص93 تا 112.
• سبک¬شناسی (نظریّه¬ها، رویکردها و روشها)، فتوحی، محمود، 1390، تهران، سخن.
• سیمین دانشور، شهرزادی پسامدرن، پاینده، حسین، 1381، مجلّه متنپژوهی ادبی دانشگاه علّامه طباطبایی، شماره 15، صص72 تا 81.
• شراب خام، فصیح، اسماعیل، 1370، چاپ سوّم، تهران، نشر البرز.
• شراب خام و باده کهن، یارشاطر، احسان، 1373، نشریّه کلک، شماره 55 و 56، صص 268 تا 276.
• شیوه تحلیل رمان، پک، جان، 1366، ترجمه احمد صدارتی، تهران، نشر مرکز.
• صد سال داستان¬نویسی ایران، میر عابدینی، حسن، 1377، چاپ اوّل، تهران، نشر چشمه.
• عمل نقد، بلزی، کاترین، 1379، ترجمه عبّاس مخبر، تهران، نشر قصّه.
• فرار فروهر، فصیح، اسماعیل، 1378، چاپ ششم، تهران، نشر البرز.
• کارنامه نثر معاصر، عبداللّهیان، حمید، 1379، تهران، انتشارات پایا.
• گردابی چنین هایل، فصیح، اسماعیل، 1382، چاپ دوّم، تهران، نشر پیکان.
• مروری بر تاریخ ادب و ادبیّات امروز ایران، حقوقی، محمّد، 1377، چاپ اوّل، تهران، قطره.
• مکتبهای ادبی‌، سیّد حسینی، رضا، 1391، جلد اوّل، چاپ 17، تهران، انتشارات نگاه.
• مهم¬ترین وجوه سبک¬شناختی داستانهای احمد محمود، پیروز، غلامرضا، ملک، سروناز، 1389، فصلنامه تخصصّی سبک¬شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، سال سوّم، شماره چهارم، صص167 تا 184.
• نظری اجمالی به آثار اسماعیل فصیح (1)، اُجاکیانس، آناهید، 1378، نشریه نامه فرهنگستان، شماره 14، صص101 تا 117.
• نظری اجمالی به آثار اسماعیل فصیح (2)، اُجاکیانس، آناهید، 1379، نشریه نامه فرهنگستان، شماره 15.
• نظری اجمالی به آثار اسماعیل فصیح (3)، اُجاکیانس، آناهید، 1379، نشریه نامه فرهنگستان، شماره 16.#نظری اجمالی به آثار اسماعیل فصیح (4)، اُجاکیانس، آناهید، 1380، نشریه نامه فرهنگستان، شماره 17.
• نظری اجمالی به آثار اسماعیل فصیح (5)، اُجاکیانس، آناهید، 1380، نشریه نامه فرهنگستان، شماره 18.
• نظری اجمالی به آثار اسماعیل فصیح (6)، اُجاکیانس، آناهید، 1381، نشریه نامه فرهنگستان، شماره 19.
• نقد و تحلیل وجوه تمایز و تشابه اصول کاربردی مکتب¬های ادبی رئالیسم و ناتورالیسم، رادفر، ابوالقاسم، حسنزاده میرعلی، عبدالله، 1383، پژوهشهای ادبی، شماره3، صص29 تا 44.