ماهنامه علمی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 18، شماره 4، تیر 1404 ، شماره پی در پی 110

تحلیل و بررسی مؤلفه های زندگی خوب در بوستان سعدی بر اساس نظریه مارتین سلیگمن

صفحه (69 - 91)
نعیمه عمده غیاثی ، کامران پاشایی فخری (نویسنده مسئول)، پروانه عادل‌زاده
تاریخ دریافت مقاله : آذر 1403
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : اسفند 1403

چکیده

زمینه و هدف: این پژوهش با هدف تحلیل و بررسی مؤلفه های زندگی مطلوب و خوب از نظر روانشناسی مثبت نگر مارتین سلیگمن بر محور توجه سعدی به این مؤلفه ها در قالب فضایل و توانمندیهای اخلاقی در بوستان انجام شده است.

روش پژوهش: روش پژوهش حاضر توصیفی تحلیلی بر مبنای نقد روانشناسی نوین و بهره گیری از آراء و نظریات مارتین سلیگمن در خصوص زندگی خوب و مثبت‌نگر انجام شده است. جامعه آماری بوستان سعدی به تصحیح غلامحسین یوسفی میباشد. اجرای پژوهش در سه مرحله بدین شرح است: نخست شناسایی نقطه نظرات سلیگمن در خصوص زندگی خوب، دوم شناسایی دیدگاه های سعدی در بوستان درباره زندگی خوب و سوم مقایسه دیدگاه های سعدی و سلیگمن.

یافته های پژوهش: یافته های پژوهش حاکی از آن است که مؤلفه های روانشناسی مثبت‌نگر که مارتین سلیگمن در راستای ارتقای کمی و کیفی زندگی افراد و ایجاد شرایط مطلوب در تعاملات انسان مطرح مینماید، بگونه ای کاملاً عمیق و دقیق قرنها پیش از ارائه علمی این نظریه در روانشناسی جدید، در بوستان سعدی مورد توجه قرار گرفته است. سعدی با نگاهی دقیق به این گزاره ها بوستان را بر مبنای توجه به فضایل اخلاقی سروده است که نشان از توجه او به عمق مسائل روحی و روانی انسانی دارد.

نتایج پژوهش: نتایج پژوهش نشان میدهد که عدالت، دانش و خردورزی، توجه به انسانیت، قدرشناسی، خویشتن داری، میانه روی در امور، شجاعت، درایت مسئولیت پذیری و تعالی از جمله گزاره ها و مؤلفه هایی است که در بوستان سعدی در راستای انطباق با مؤلفه های روانشناسی مثبت‌نگر سلیگمن بجهت برخورداری از زندگی خوب مورد توجه قرار گرفته است.

کلمات کلیدی
روانشناسی مثبت نگر , مارتین سلیگمن , زندگی خوب. بوستان سعدی.

• الف)منابع فارسی
• اسداللهی. خدابخش و برزگر ماهر. زینب (1403). بررسی تفکر مثبت در منطق‌الطیر عطار با تأکید بر الگوی مارتین سلیگمن. نشریه علمی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب سابق). سال هفدهم. شماره چهارم. پی در پی 98. صص 47 ـ 66.
• حسینی مطلق. مهدی (1394). ویژگیهای زندگی مطلوب در روانشناسی مثبت و مقایسه آن با زندگی مطلوب در منابع اسلامی با تکیه بر عصر ظهور امام زمان (عج). پایان نامه کارشناسی ارشد. قم: موسسه اخلاق و تربی، ص 68.
• دوستی. زهرا و همکاران (1401). فضیلتها در ادبیات داستانی معاصر و مصر بر اساس آرای سلیگمن. پژوهشهای نقد ادبی و سبک شناسی سال سیزدهم. شماره 4. پیاپی 50. صص 31 ـ 52.
• رفیعی هنر. حمید (1397). مبانی مشاوره و روان درمانی سعادت‌نگر اسلامی (با نگرش به روانشناسی مثبت‌نگر). قم: پژوهشگاه قرآن و حدیث، صص 73
• سعدی. مشرف الدین مصلح بن عبدالله (1384). بوستان سعدی (سعدی نامه). تصحیح: غلامحسین یوسفی. تهران: خوارزمی.
• سلیگمن. مارتین (1391). آسیب‌شناسی روانی. ترجمه: رضا رستمی و همکاران. جلد1. تهران: ارجمند، ص 78.
• __________ (1392). خوشبینی آموخته شده. ترجمه: رامین کریمی و الهام لسادات افراز. چاپ پنجم. تهران: بهار سبز، ص 192.
• __________ (1394 ب ). شکوفایی روانشناسی مثبت‌گرا. ترجمه: امیر کامکار و سکینه هژبریان. تهران: روان، صص 12 ـ 17.
• __________ (1394). شادمانی درونی. (روانشناسی مثبت‌گرا در خدمت خشنودی پایدار). ترجمه: مصطفی تبریزی و همکاران. تهران: دانژه، صص 10 ـ 12 ـ 8، 125ـ 323 ـ 67 ـ 188 ـ 298.
• __________ (1399). از شادکامی تا بالندگی. ترجمه: زهره قربانی. تهران: نشر سایه سخن، صص 164 ـ 191.
• شولتز. دوان. پی و شولتز.سیدنی آلن (1403). نظریه های شخصیت. ترجمه: یحیی سید محمدی. چاپ پنجاه و دوم. تهران: ویرایش، ص 501.
• فرانکل. ویکتور (1399). انسان در جستجوی معنا. ترجمه: مرتضی حسنوند. چاپ سوم. تهران: آهو.
• قربانی. ام البنین و همکاران (1402). بررسی مؤلفه های مثبت‌اندیشی در غزلیات صائب تبریزی بر مبنای نظریه مثبت نگر مارتین سلیگمن. نشریه علمی سبک شناسی نظم و نثر فارسی. دوره 16. شماره پیاپی 88. صص 119 ـ 143.
• کار. آلن (1385). روانشناسی مثبت: علم شادمانی و نیرومندیهای انسان. ترجمه: حسن پاشا شریفی و همکاران. تهران: سخن، ص 53 ـ 288.
• محسنی. مرتضی و همکاران (1400). تحلیل قابوسنامه از منظر روانشناسی مثبت. نشریه نثرپژوهی ادب فارسی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه شهید باهنر کرمان. سال 24. دوره جدید. شماره 41. صص 186 ـ 210.