فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 12، شماره 3، پاییز 98 ، شماره پی در پی 45

بررسی شیوه های مضمون سازی و تصویرآفرینی در شعر احمد عزیزی

صفحه (355 - 377)
سمیره همتی
تاریخ دریافت مقاله : تابستان 97
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : تابستان 97

چکیده

پس از انقلاب سال 1357 توجه به مفاهیم دینی در جامعه گسترش یافت. بیشتر شاعران نیز به بازتاب آموزه های مذهبی و مضامین اسلامی در سروده هایشان توجه نشان دادند. شاعرانی چون شهریار، طاهره صفار زاده، علی موسوی گرمارودی از این گروه هستند. در سروده این دسته از شاعران که در پیوند با انقلاب و جنگ هشت ساله سروده شده است، مضامینی چون: ارزشهای قرآنی، معارف اخلاقی، جهاد، شهادت، نهضت عاشورا و مهدویت بیشتر جلوه گری کرد. احمد عزیزی شاعر عصر انقلاب در عرصۀ عرفانی و حماسی، شاعری متعهد بحساب می آید. او در هماورد اندیشه و احساس برای خود رسالت و وظیفه ای بزرگ قائل است و بزرگترین رسالت خود را تربیت نسل انقلابی ایران میداند و دراین باره زبان شعر را به خدمت میگیرد. توجه فراوان او به ترکیب سازی و آفرینش ترکیبهای بدیع و ملیح در مثنویهایش برجوشش و طراوت شعرهایش میفزاید؛ ترکیب سازیهای احمد عزیزی بهره مند از آیات قرآن کریم و مضامین آیینی است. این مقاله به بررسی شکلی و محتوایی تصاویر خلق شده در شعر احمد عزیزی میپردازد. دامنه این پژوهش، بررسی استقرایی برخی از سروده های اوست. تاکنون اثری پژوهشی یا نگارشی در قالب مستقل و در زمینه صور خیال اشعار این شاعر نام آشنا، منتشر نشده است و میتوان این پژوهش را نخستین قدم در مسیر نقد و بررسی تصویر آفرینی ادبی در شعر احمد عزیزی دانست.

کلمات کلیدی
مضمون سازی , تصویر آفرینی , احمد عزیزی , شعر آیینی , شعر انقلاب

• بحارالأنوار، مجلسی، محمدباقر (1403)، بیروت.
• بلاغت تصویر، فتوحی، محمود، (1385)، تهران: سخن.
• بیان ومعانی، فتوحی، محمود، (1374)، تهران: فردوس.
• ترانه¬های ایلیایی، عزیزی، احمد (1372)، چاپ اول، تهران: مؤسسه کیهان.
• جادوی بیان در رنگین کمان سخن، نورایی، الیاس، (1391)، تهران: یاردانش.
• حدائق السحر فی دقائق الشعر، وطواط، رشیدالدین (1362)، تصحیح: عباس اقبال، انتشارات کتابخانه¬ی سنایی، طهوری.
• خانه¬ام ابری است، پورنامداریان، تقی، (1381)، (شعر نیما از سنّت تا تجدّد)، چاپ دوّم، تهران: سروش.
• خوابنامه و باغ تناسخ، عزیزی، احمد، (1371)، تهران: انتشارات برگ.
• روستای فطرت، عزیزی، احمد (1368)، چاپ اول، تهران: انتشارات برگ.
• شاعر آیینه¬ها (بررسی سبک هندی و شعر بیدل)، شفیعی کدکنی،محمدرضا (1366)، تهران: آگاه
• شعر بی¬دروغ شعر بی¬نقاب، زرین‌کوب، عبدالحسین (1347)، تهران: جاویدان.
• فرهنگ اصطلاحات ادبی، داد، سیما (1378)، تهران: مروارید.
• قوس غزل، عزیزی، احمد، (1386)، تهران: نیستان.
• کفشهای مکاشفه، عزیزی، احمد، (1369)، چاپ دوم، تهران: انتشارات الهدی.
• ملکوت تکلّم، عزیزی، احمد، (1372)، چاپ اول، تهران: قدس.
• نافله¬ی ناز، عزیزی، احمد، (1376)، چاپ سوم، تهران: مؤسسه انتشارات سوره.
• معانی و بیان، علومی مقدم، محمد و اشرف¬زاده، رضا (1388)، چاپ نهم، تهران: سمت