فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 10، شماره 1، بهار 96 ، شماره پی در پی 35

بررسی تشبیه در اشعار انوری ابیوردی

صفحه (229 - 247)
فریبا قره داغی کراله (نویسنده مسئول)، حسین خسروی
تاریخ دریافت مقاله :
تاریخ پذیرش قطعی مقاله :

چکیده
از میان صور خیال که مهمترین وجه تمایز سخن ادبی از غیر آن است، « تشبیه» جایگاه خاصی دارد. زیبایی این عامل تصویرآفرین هر شاعر و خواننده ای را مجذوب خود میکند؛ بگونه ای که شاید بتوان گفت که هیچ صاحب کلامی را نمیتوان یافت که از کنار این عنصر اصلی خیال براحتی گذشته باشد، بی‌آنکه بهره ای از آن نگرفته و سخن خود را بزینت آن نیاراسته باشد. از میان شاعران و سخن سرایان ادب پارسی، انوری ابیوردی در این باب دستی تمام دارد و از مهارتهای ریز و درشت آن نصیبی وافر. بر همین اساس، در این جستار، تشبیهات دیوان وی با هدف آشنایی با بخشی از مواد سازندۀ تصاویر شعری و چگونگی کاربرد آنها مورد بررسی قرارگرفته و در پایان جداول آماری نیز از آنها ارائه شده است. بررسیها در این پژوهش نشان میدهد که انوری از میان موضوعات مختلف مواد تشبیه، در اخذ مشبه به کاربرد « ممدوح و متعلقات وی» تمایل بیشتری داشته و عناصر مشبه به را از موضوعات متعدد و گوناگونی برگزیده است. او از تشبیهات فشرده و اضافۀ تشبیهی، تشبیه مفرد به مفرد و حسی به حسی بیش از دیگر انواع استفاده کرده و از نظر ساختار ظاهری، تشبیه مفروق را با بالاترین بسامد در اشعارش بکار برده است.

کلمات کلیدی
صورخیال , تشبیه , ساختارهای تشبیهی , انوری ابیوردی , بسامد