ماهنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 13، شماره 4، تیر 1399 ، شماره پی در پی 50

برخی ویژگیهای سبکی شعر مسعود سعد سلمان

صفحه (269 - 290)
داریوش قلعه قبادی، وحید مبارک (نویسنده مسئول)
تاریخ دریافت مقاله : آبان 1398
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : دی 1398

چکیده

مسعود سعد شاعر سپاهیگری، خوشباشی، حبس و اندوه است. در جنبۀ زبانی شعر وی، نشانه های کهنگی زبان بسیار کم شده و شعرش به کاربرد صنایع ادبی و واژههای عربیِ زیاد، نزدیک شده است. در ویژگیهای ادبی، وی به نوآوریهایی در قالب (مستزاد و شهرآشوب)، صور‌خیال (انواع استعاره، اسناد مجازی) و توصیف و کاربست مشبه به های غیرحسی و تنوع در تصاویر و توصیفات دست زده است که نشان از کوشش او برای ایجاد سبک شخصی دارد. در جنبۀ فکری، مسعودِسعد به جهت ابداع گونۀ حبسیه و تقویم خوشباشی، محتوای تاز ه ای برای قصیده بوجود آورد که مورد توجه و تقلید قرار گرفت اما وی، با داشتن احساس عاطفی عمیق، از دیگر شاعران تشخّص پیدا کرده است. این موارد در تغییر جایگاه شاعر از یک شاعر مقلد صِرف به شاعری صاحب سبک و مؤثر در تغییر سبک نیز نقش داشته اند. یافته های این جستار توصیفی- تحلیلی، نشان میدهد داشتن ویژگیهای خاص در بیان و انتخاب قالب، سبب ایجاد سبک شخصی او گردیده است و در تغییرسبک خراسانی به عراقی تاثیر گذاشته است.

کلمات کلیدی
مسعود سعد , سبک دوره , سبک شخصی , تحول سبک , قالب و بیان

• از سیستان تا تهران(سبک شناسی شعر فارسی)، مدرسزاده، عبدالرضا، (1392)، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحدکاشان.
• از گذشتۀ ادبی ایران، زرینکوب، عبدالحسین،( 1375 )، تهران: انتشارات الهدی.
• انواع ادبی، شمیسا، سیروس، (1389)، چاپ چهارم، تهران، انتشارات میترا.
• بازتاب حماسۀ ملی در شعر مسعود سعد ،محمدی افشار، هوشنگ، (1389 )، مجلۀ مطالعات ایرانی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال نهم، شماره 17.
• تاریخ ادبیات (خلاصۀ جلد اول و دوم)، صفا، ذبیح اله، (1382)، چاپ بیست و یکم، تهران: انتشارات ققنوس.
• تاریخ بیهقی، بیهقی، ابوالفضل محمدبن حسین،(1371)، به تصحیح علی اکبر فیاض، چاپ سوم، تهران: علمی.
• جایگاه عمادفقیه کرمانی در سبک عراقی، مدرسزاده، عبدالرضا، (1379)، مجلۀ علوم انسانی دانشگاه سیستان و بلوچستان، ویژه نامۀ زبان و ادبیات.
• چشمۀ روشن، یوسفی، غلامحسین، (1374 )، چاپ ششم، تهران: انتشارات علمی.
• حبسیه سرایی در ادب فارسی (از آغاز تا دورۀ زندیه)، ظفری، ولی الله، (1364)، چاپ اول، تهران: انتشارات امیرکبیر.
• درآمدی بر زبانشناسی، صفوی، کورش، (1360)، چاپ اول، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
• دربارۀ ادبیات و نقد ادبی، (جلد اول)، فرشیدورد، خسرو (1382)، چاپ چهارم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
• دیوان اشعار، سعد سلمان، مسعود، (1364)، به کوشش مهدی نوریان، اصفهان: چاپ کمال.
• روانشناسی رنگ در اشعار سهراب سپهری قاسمزاده، سیدعلی، نیکوبخت، ناصر،(1382)، مجلۀ پژوهشهای ادبی، سال اول شماره 2.
• زندانی نای ، شمیسا، سیروس، ( 1388) ، چاپ اول ، تهران: نشر علم.
• سبک خراسانی در شعر فارسی محجوب، محمد جعفر، (بی تا)، تهران: انتشارات فردوس، جام.
• سبک شعر رودکی ،خسروی، حسین،(1389)، مجلۀ زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد فسا، سال اول– شمارۀ 1.
• سبک شناسی شعر شمیسا، سیروس، (1379)، چاپ پنجم، تهران: انتشارات فردوس.
• سخن و سخنوران، فروزانفر، بدیع الزمان، (1369)، چاپ چهارم، تهران: انتشارات خوارزمی.
• صورخیال در شعر فارسی شفیعی کدکنی، محمدرضا، (1372)، چاپ پنجم، تهران: انتشارات آگاه.
• عوامل ایجاد تغییر و تنوع و نقش لحن در شعر عمرانپور، محمدرضا، (1384)، مجلۀ پژوهشهای ادبی، سال سوم، شمارههای 9 و 10.
• نقش و تار پرنیان مبارک، وحید، (1384)، چاپ اول، تبریز: مؤلف.