فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 6، شماره 2، تابستان 92 ، شماره پی در پی 20

شخصیّت ضد اجتماعی افراسیاب در شاهنامه فردوسی

صفحه (0 - 0)
جلیل تجلیل،ناصر سراج خرمی،نسرین داودنیا
تاریخ دریافت مقاله :
تاریخ پذیرش قطعی مقاله :

چکیده
شاهنامه یکی از ارزشمندترین آثار ملی ایران است که خواننده را با شخصیّتهای بسیاری روبرو میکند که هرکدام به نوعی بیانگر حالات و کنش و واکنش انسان جامعه امروزی است که در برابر وقایع و حوادث روزمره از خود نشان میدهد. از اینرو شاهنامه بستر مناسبی برای پژوهشهایی است که درصددند به نقد روانشناسی شخصیّتها بپردازند. پژوهشگر نیز بر آنست شخصیّت افراسیاب را که نقش طولانی و تأثیرگذاری بر روند بسیاری از داستانهای شاهنامه دارد، مورد نقد روانشناسی قرار دهد تا از این رهگذر گوشهای از روان و شخصیّت انسان امروزی را شناسایی کنند. در این پژوهش ابتدا، مقدمهای درباره شخصیّت و اختلال شخصیّت ضد اجتماعی بیان میشود و سپس رفتار و کردار افراسیاب با شخصیّتهای ضد اجتماعی سنجیده میشود. حال این پرسش پیش میآید که افراسیاب با کدام ویژگیهای شخصیّتهای ضد اجتماعی همخوانی دارد؟ مشاهده رفتارهای افراسیاب در شاهنامه بیانگر شخصیّت ضد اجتماعی اوست؛ زیرا از ملاکهایی که نظریهپردازان برای شخصیّتهای ضد اجتماعی برشمردهاند، با موارد زیادی چون عدم وفاداری به عهد و میثاقها و افراد، تحریک پذیری، تکانشگری و پرخاشگری، عدم تجربه از اعمال گذشته خود، توانایی دلیلتراشی سریع و فرافکنی کارهای نادرست خود به دیگران، بدگمانی و سنگدلی، حیلهگری و فریبکاری، چربزبانی و بهرهبرداری از دیگران و عدم برنامهریزی و تأمّل برای انجام کارها همخوانی دارد.

کلمات کلیدی
شاهنامه , افراسیاب , شخصیّت , اختلال شخصیّت , اختلال شخصیّت ضد اجتماعی