فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 5، شماره 4، زمستان 91 ، شماره پی در پی 18

حدوث و قدم از دیدگاه مولانا جلال الدین بلخی و حکیم ناصرخسرو

صفحه (0 - 0)
مرتضی دَرّودی جوان
تاریخ دریافت مقاله :
تاریخ پذیرش قطعی مقاله :

چکیده
طرح موضوع حدوث و قدم عالم از جمله مسائلی است که بسیاری از عقلا در همه اعصار به آن پرداخته and not;اند. در این میان، اندیشمندان اسلامی نیز با همه گونه گونی مکاتب معرفتی که به آن تعلق داشته and not;اند، از این قاعده بر کنار نبوده and not;اند. این مکاتب ـ اعم از فلاسفه، اشاعره، معتزله، باطنیه، عرفا و غیره ـ هر یک به فراخور نوع جهانبینی، شیوه ورود در مباحث عقلی، نحوه طرح مسئله و امور دیگری که موجب امتیاز یک مکتب از سایر مکاتب میگردد، برای این پرسش بنیادین ـ که آیا وجود جهان هستی مسبوق به عدم است یا نه ـ پاسخی جداگانه یافته and not;اند. نیز از آنجا که ادبیات هر قوم، آیینه تمام نمای برترین اندیشه ها و انگیزه های آن قوم به شمار میرود، ادبیات گرانبار ما نیز بستر تضارب و رویارویی عالمانه این گونه آراء متفکران برجسته است که هر کدام به یکی از این مکاتب مختلف تعلق داشته and not;اند. مقالۀ حاضر به ذکر آراء و اقوال برخی از متفکران برجستۀ اسلامی و سپس بیان و طرح نظریات، اظهارات و ابیات مولوی ـ به عنوان برترین نمایندۀ عرفان و معرفت شهودی ـ و حکیم ناصرخسرو ـ به عنوان برجسته ترین نمایندۀ تفکر کلامی اسماعیلی ـ در باب حدوث و قدم عالم اختصاص دارد.

کلمات کلیدی
حادث , قدیم , زمانی , ذاتی , ناصر خسرو , مولوی