فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 8، شماره 1، بهار 94 ، شماره پی در پی 27

تحلیل صناعت بلاغی مفاهیم و درونمایه های زنانه در شعر پروین اعتصامی (جُستاری در ردّ اتهامات علیه شاعری پروین)

صفحه (0 - 0)
الیاس نورایی(نویسندۀ مسئول) ،اسماعیل حسن زاده
تاریخ دریافت مقاله :
تاریخ پذیرش قطعی مقاله :

چکیده

پروین اعتصامی، یکی از برجسته ترین شاعران و شاخصترین شاعر زن در عرصۀ ادب پارسی است که توانست با اراده و پشتکاری تحسین برانگیز در زمانۀ خود و با وجود انتقادها و اتهامات بسیار، نام خود را در تاریخ شعر معاصر ایران با مثنویها و قصایدش ماندگار سازد. اگرچه به اقتضای زمانه، آنچه در شعر پروین منعکس میشود، انسانیّت است و نه جنسیّت و برخلاف شاعری مانند فروغ فرخزاد، او جنسیّت زنانگیش را نشان نمیدهد، اما بسیاری از اشعار پروین به نوعی دارای مفاهیم و درون مایه های زنانه هستند که بررسی و شناخت آنها میتواند حقیقت شاعری او را به نوعی اثبات کند؛ چراکه بسیاری از منقدان درصدد برآمدند که حقیقت شاعری پروین را انکار کرده یا آن را خدشه دار سازند؛ عده ای سرایندۀ اشعار را نه تنها پروین بلکه اصلاً، زن ندانسته اند و اشعار را به کسانی همچون رونق کرمانی، اعتصام الملک، پدر پروین، حیاتی و دهخدا نسبت داده اند.

در این مقاله با مطالعۀ دقیق و بررسی اشعار پروین نشان خواهیم داد که روح زنانه در شعر این شاعر، بویژه در مثنویهایش موج میزند و پروین در حقیقت این توانمندی را داشته که بتواند روح زنانۀ خود را در شعرش منعکس کند. پروین اعتصامی، مفاهیم زنانه را با ظرافت و شگردهای شاعرانه در اشعار خود بکار برده است و اصطلاحات مرتبط با زنان، همچون اصطلاحات خیّاطی، آشپزی، بافندگی، زیورآلات، لباسهای زنانه و... در شکلگیری عناصر تخیّل این شاعر، جلوه ای خاص دارند و در مقایسه با دیگر شاعران، خلاقیّت شعری و اندیشۀ والای او را در حوزۀ ادب فارسی نمایان میکند.<-h5>

کلمات کلیدی
قصیده , زاهد تبریزی , صنایع ادبی , صور خیال , بسامدها