%0 Journal Article
%T زن آرمانی در ادب غنایی و عرفانی (مورد مطالعه: پنج گنج نظامی و مثنوی معنوی)
%J Journal of the stylistic of Persian poem and prose (JSPPP) 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A Roqiyeh Habibi
%A Reza Forsati Joybari
%A Nahid Akbari
%D 2025
%\ 2024/11/18
%N 109
%V 18
%P 249-264
%K Ideal woman
%K  Lyrical literature
%K  Mystical literature
%K  Nizami Ganjavi
%K  Mowlavi's Masnavi
%X زمینه و هدف: در این مقاله با انتخاب دو اثر برجسته: پنج گنج نظامی گنجوی از ادب
غنایی و مثنوی معنوی مولوی از ادب عرفانی، جایگاه زن آرمانی و ویژگیهای آن با هدف
تحلیل شخصیت زنان آرمانی و بیان تفاوتها و شباهتها در ادب غنایی و عرفانی بررسی
شده است. 

روش: گردآوری اطلاعات با مطالعه کتابخانه ای است و مقاله به شیوه توصیفی
تحلیلی نوشته شده است. جامعه آماری دو اثر پنج گنج نظامی و شش دفتر مثنوی معنوی
مولوی میباشد.

یافته ها: نظامی در منظومه های غنایی و مولوی در حکایتهای مثنوی، در شخصیتهای
داستانی، زنانی را نام برده اند که ویژگیهای برتری نسبت به عموم زنان دیگر دارند و
در اصطلاح زن آرمانی نامیده میشوند. این زنان در ادب غنایی در جایگاه معشوق
متعالی، پادشاه و حاکم شهر و در ادب عرفانی در جایگاه معشوق متعالی، ملکه شهر،
همسر، کدبانو و مادر قرار دارند که در تفسیر نمادین، عارف، سالک راه عشق و نماد حق
شده اند. زیبایی، عفت و حیا، وفاداری، خردمندی، درایت سیاسی و رفتار نیک، ویژگیهای
این زنان است. در وجه تفاوت و تشابه، ویژگی ظاهری و زیبایی در ادب عرفانی مطرح
نیست و در ادب غنایی نیز معیار اصلی زن آرمانی قرار نگرفته است و همراه با ویژگی
وفاداری و عفت و درایت است. در هردو، زنان آرمانی جایگاه اجتماعی بالایی دارند.
ویژگیهای اخلاقی در هر دو مشترک است اما زنان آرمانی شخصیت عارفانه در ادب عرفانی
دارند که در ادب غنایی نیست هرچند عشق
متعالی قابل تفسیر عرفانی است مثل شخصیت لیلی که با تفسیر نمادین از ادب غنایی به
ادب عرفانی راه یافته است. 

نتیجه گیری: با وجود نکوهش زنان که بخشی از محتوای ادبیات میباشد، زنانی در ادب
غنایی و عرفانی با داشتن ویژگیهای ظاهری، اخلاقی و شخصیت متعالی و عارفانه در
زندگی فردی و اجتماعی توصیف شده اند که در جایگاه زن آرمانی قرار دارند، این زنان
جایگاه اجتماعی والایی دارند و نمونه های آن شخصیتهایی مثل شیرین، لیلی، مهین
بانو، نوشابه، ماریه قبطیه در پنج گنج نظامی و شخصیتهای لیلی، حضرت مریم، بلقیس،
مادرحضرت موسی، آسیه زن فرعون در ادب عرفانی هستند.
%U https://bahareadab.com/article_id/1816