%0 Journal Article
%T معرفی و متن‌ شناسی نسخه منحصر به فرد دیوان خواجگی شاعر و عارف سده های دهم و یازدهم
%J Journal of the stylistic of Persian poem and prose (JSPPP) 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A Ehteral Rezaei
%D 2025
%\ 2024/11/15
%N 109
%V 18
%P 203-228
%K Khwajagi
%K  Divan Poems
%K  11th century
%K  manuscripts
%K  textual studies
%X زمینه و هدف: خواجگی از شاعران توانمند و گمنام عهد صفوی است که نسخه خطی اشعار
او تا کنون، تصحیح و از نظر سبکشناسی مورد بررسی قرار نگرفته است؛ لذا هدف اصلی
این پژوهش، معرفی و بررسی دست‌نویس دیوان و تحلیل مهمترین عناصر شعری اوست تا
محققین با او و مختصات سبکی اشعار او درحوزه های زبانی، ادبی و فکری آشنا شوند.

روشها: پژوهش پیشرو، مطالعه نظری و با شیوه کتابخانه ای و روش
تحلیلی_توصیفی انجام شده است. جامعه مورد مطالعه، نسخه خطی
منحصر به فرد دیوان او، به شماره دستیابی 9015 در 204 غزل و 36 رباعی و در مجموع
1528 بیت است که در بخش نسخ خطی و اسناد کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران نگهداری
میشود. 

یافته ها: اشعار دیوان در دو بخش غزلیات و رباعیات به ترتیب الفبا
در قافیه مرتب شده است. دیوان مذکور را به خواجگی شیرازی، متکلم برجسته عهد اکبری
نسبت داده اند اما در متن نسخه، مطلبی دالّ بر آن وجود ندارد. وجود سرلوحِ
تکِ زیبا و صفحاتِ مجدولِ مزّین، نشان دهنده اهمیت نسخه در روزگار کتابت آن است.
بجز دو غزل و ابیات پراکنده در ستایش نبی‌اکرم(ص) و چهار رباعی متوالی که در هریک
از آنها، شاعر به توصیف یکی از خلفای راشدین پرداخته است، دیوان هیچ اطلاعی از
زندگی و احوال شاعر ارائه نمیدهد.

نتیجه گیری: بررسی
نسخه خطی دیوان خواجگی نشان میدهد، نسخه از حیث رسم‌الخط، ویژگیهای رسم‌الخط سده های
دهم و یازدهم را داراست. در دیوان خواجگی خصائص سبک عراقی و هندی هر دو دیده
میشود. در حوزه زبانی، در برخی غزلیات به کاربردن لغات و
ترکیبات نوساخته یا کم‌کاربرد، ترکیبات عامیانه و روزمره، کنایات فراوان، تصویرگری
جزئی و مینیاتوری و... بیانگر تأثیر سبک
هندی است. از نظر فکری مضامین عاشقانه و عارفانه و اندیشه های خیامی از مهمترین
موضوعات شعری دیوان خواجگی است.
%U https://bahareadab.com/article_id/1814