%0 Journal Article
%T بررسی و تحلیل مجازات در هزارویک‌شب و تأثیر ابعاد فرهنگی‌ـ‌اجتماعی آن
%J Journal of the stylistic of Persian poem and prose (JSPPP) 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A Mozhgan Maghoumi
%A Mahboubeh Khorasani
%A Morteza Rashidi Ashjerdi
%D 2024
%\ 2024/02/14
%N 104
%V 17
%P 89-107
%K One Thousand and One Nights
%K  folk fiction literature
%K  story
%K  oral literature
%K  punishment and politics
%K  crime and guilt
%X زمینه و هدف: هزارویک‌شب، کتابی
درباری، مردمی، تعلیمی و تخیّلی است با نمونه هایی فراوان از گناه و مکافات.
انگیزۀ خلق حکایات، فرار از مجازاتِ مرگ است؛ بانویی که برای نجات جان خود و دیگر
دختران، هر شب، قصّه ای برای شهریار میگوید و مجازاتش را به تعویق می اندازد. ترس
از مرگ و مجازات، بر بسیاری از داستانها سایه افکنده است، امّا آنچنان هنرمندانه
در دل داستانها نشسته که به ‌چشم نمی‌آید. 

روش پژوهش: این پژوهش به روش
توصیفی‌ـ‌تحلیلی، بر مبنای مطالعات کتابخانه ای است. جامعۀ تحقیق نیز، ترجمۀ دو
جلدی مرعشی پور از کتاب هزارویک‌شب با هدف بررسی انواع مجازات در حکایاتِ دو جلد
آن انجام شده ‌است.

یافته ها: در حکایات کتاب، شاهد اعمال
بسیاری هستیم که مستحق مجازات است. مانند خیانت، سرقت، گواهی دروغ، کفر و الحاد،
پیکرگردانی، توطئه، قانون‌گریزی، مجازاتهای برنامه ریزی‌شده و نظایر آن. 

نتیجه گیری: مجازاتِ خیانت، چه از نوع رابطۀ نامتعارف عاشقانه باشد و چه در
روابط درباری و اجتماعی، مرگ است. صدور حکم و اجرای آن، به فرمان حاکم، قاضی و
حتّی افراد بی‌صلاحیّت مانند پدر، شوهر، برادر، زنان یا جزادهندگان ماورایی است که
از میان آنها میتوان به غول، جن و حیوانات سخنگو اشاره کرد. این موجودات، با
روشهای نامتعارف یا پیکرگردانی، مجرمان را مجازات میکنند. اعتقاد به نزول عذاب الهی
در داستانهایی که جنبۀ دینی قویتری دارند، مشاهده میشود. نقش و حضور گستردۀ زنان
در روند حکایات و شکل‌گیری حوادث، قابل تأمل است. به علّت تفاوتهای فرهنگی که ریشه
در خاستگاه داستانها دارد، در تعیین و اجرای مجازات، وحدت رویّه و رویکرد یکسان
یافت ‌نمیشود؛ براساس متن داستان و به مصلحت، مجازاتها قابل تقلیل هستند. نبود
محاکمۀ عادلانه، ندادن فرصت دفاع به متهّم، اجرای احکام و کیفرهایی که با جرم
تناسب ندارند نیز در حکایات دیده ‌میشود.
%U https://bahareadab.com/article_id/1731