%0 Journal Article
%T فلسفۀ جنگ و ضد جنگ در شاهنامۀ فردوسی با نگاهی دیگر
%J Journal of the stylistic of Persian poem and prose (JSPPP) 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A Seyed Jalal Homaei
%A Maryam Youzbashi
%A Zohreh Sarmad
%D 2024
%\ 2024/02/03
%N 103
%V 17
%P 197-228
%K Ferdowsi
%K  philosophy
%K  war
%K  anti-war
%K  Shahnameh
%X زمینه و هدف: در اثر پرآوازه و کم نظیر فردوسی، زمینه های تحقیق و پژوهش از جنبه های
گوناگون؛ به ویژه جنگ فراهم است. اما بر خلاف تصور عصر حاضر که صلح را لازمۀ این
عصر نمیدانند در شاهنامه، هم از جنگ هم از ضد جنگ یا همان
صلح دوستی و صلح طلبی ستایش شده است.جنگ در دنیای دیروز و امروز نه به عنوان یک
پدیدۀ منفی؛ حتی در جایگاه یک عنصر پیش‌برنده در نگره های سیاسی، اخلاقی، علمی،
فلسفی و ..... ستایش نیز شده است. تا آن جا که فلسفۀ جنگ و صلح از دیرباز توجه
بسیارانی چون افلاطون، ابن خلدون، هراکلیتوس، کانت، هابز، نیچه، هایدگر و دیگران
را به خود جلب کرده است. 

جنگ در نظر فردوسی نه برخاسته از سرشت
آدمی است و نه موجب پستی جنگجو. اما با این همه،
فردوسی نه تنها ستایشگر جنگ نیست؛ بلکه به مقولۀ «ضد جنگ» جدا از عوامل
استثنایی و بناچاری آشتی در جنگها مثل قحطی، بلایای طبیعی و خواب دیدن و .......
آگاهانه و خردمندانه بر عدم جنگ یا ضدجنگ تأکید میکند. در شاهنامه، جنگ و ضدجنگ هر
دو حضوری قوی دارند. هر جا که جنگ است، صلح طلبی و ضد جنگ نیز حضور دارد. با آن
همه توصیفات بینظیر از جنگها، گاهی جنگ عامل شرمندگی انسان بیان میشود و فردوسی
خواسته و میل درونی خود را در ذهن و زبان شخصیتهای شاهنامه میکارد تا به ضدجنگ
بودن خود اشاره کرده باشد.

روش مطالعه: روش مطالعه در این پژوهش بر اساس تحلیلی-
توصیفی و بر پایۀ منابع کتابخانه ای توأم با تحلیلهای فردی است.

یافته ها : هیچ جنگی در شاهنامه از سر هوس یا فتنه انگیزی اتفاق نیفتاده است.
فلسفۀ معروفترین جنگها و ضد جنگها در شاهنامه عموماً بر فلسفۀ وطن‌خواهی، بدی
ستیزی، انتقام، آزستیزی و دینی استوار است. بررسی جنگها بر اساس این تقسیم‌بندی
پنج گانه، دری تازه به روی خواننده نسبت به شاهنامه میگشاید. 

نتیجه گیری : نتایج پژوهش، بیانگر آن است که جنگ در شاهنامه دارای فلسفه هایی
است که بیانگر ارزشها و اندیشه های انسانی و ستودۀ ایرانیان است. این جنگها همراه
با نیم نگاهی به ضدجنگ، نشان از منطقیترین و انسانیترین جنگها در تاریخ ایران
باستان دارد. نویسنده در این مقاله با ارائۀ ابیات فراوانی توانسته فلسفۀ جنگها را
به خوبی و مستند نشان بدهد.
%U https://bahareadab.com/article_id/1716