%0 Journal Article
%T پیشنهاد شیوه ای برای تعیین بار ارزشی سروده های ادبی معاصر
%J Journal of the stylistic of Persian poem and prose (JSPPP) 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A Vajiheh Oliazadeh
%A Reza Bayat
%D 2024
%\ 2024/01/05
%N 102
%V 17
%P 265-285
%K linguistics
%K  dictionary meaning
%K  affective meaning of the word
%K  affective trend of the text
%K  Computational stylistics
%X زمینه و هدف: پیش‌فرضی همیشگی وجود دارد که در متن ادبی، واژ‌ه ها
در معنایی فراتر از معنای قاموسی خود به کار میروند و به همین دلیل، در مطالعات
ادبی عمدتا به معانی ثانوی پرداخته میشود؛ چنانکه حتی در زبانشناسی که بنا داشته
به زبان و نه ادبیات، بپردازد، اصطلاحات معنای ضمنی، طنین معنایی، معنای
کاربردشناختی، بار معنایی و ... ساخته شده و رواج یافته است. 

روشها: در این پژوهش، این پیش‌فرض نفی نمی‌شود؛ بلکه تنها یادآوری میشود که
در پیچیده ترین متون نمادگرا نیز معنای صریح و قاموسی واژه ها، حتی خارج از بافت
جمله، میتواند روحیات شاعر و نویسنده را آینگی کند. در این پژوهش با وامگیری
اصطلاح نظام ارزشی از تخیل‌شناسی ژیلبر دوران، بار ارزشی واژه های یک متن را به سه
بخش مثبت، خنثی و منفی تقسیم کرده ایم و کار را با دو مرحله آزمایش پیش برده ایم؛
ابتدا قطعاتی از شعر و نثر شش ادیب معاصر را با هم سنجیده ایم و سپس سه شعر کامل
از اخوان و شاملو را با رسم نمودار روند ارزشی متن قیاس کرده ایم.

یافته ها: در این پژوهش دو اصطلاح «ارزش احساسی واژه» و «روند احساسی متن»
تعریف شده اند. این مفاهیم کمک میکنند صرفا با بررسی واژه ها مستقل از متن، حتی با
کمک رایانه، توان انگیزش عاطفی یک متن را تخمین بزنیم. شیوۀ محاسبۀ ارزش احساسی و
روند احساسی با چند مرحله آزمون و خطا به گونه ای تنظیم شده که نتایجش با فهم
مخاطبان شعر که در مقالات و کتب ثبت شده تطابق داشته باشد. بدین ترتیب شیوۀ
پیشنهادی راستی‌آزمایی شده است.

نتیجه گیری: واژه هایی که به هر شکلی نشان از زندگی و حرکت داشته باشند، بار
احساسی مثبت دارند و واژه هایی که نشان از سکون و ایستایی داشته باشند، منفی
هستند. واژه های خنثی یا اقتضای خاصی ندارند (مثل بیشتر حروف: و، یا، ...) یا دو
وجهی هستند و گاهی مثبت و گاهی منفی محسوب میشوند (مثل خون که گاهی نشان قتل است و
گاهی یادآور زندگی).


%U https://bahareadab.com/article_id/1705