%0 Journal Article
%T بررسی مهمترین شیوه های تبیین بیداد و داد در دیوان پروین اعتصامی
%J Journal of the stylistic of Persian poem and prose (JSPPP) 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A Negin Khanmohammadi Ataghsara
%A Abdullah Hassanzadeh Mirali
%D 2024
%\ 2023/10/09
%N 99
%V 17
%P 241-261
%K Parvin Etisami
%K  expression
%K  oppression
%K  justice
%K  allegory
%K  debate.
%X زمینه و هدف: بیداد و داد، همواره در تاریخ، همراه یکدیگر بوده اند و نه تنها
در متن زندگانی بشر، بلکه در آثار ادبی و هنری نیز با هم و در برابر هم انعکاس
یافته اند. نه تنها ادبیات حماسی، اساطیری، اندرزی، اخلاقی و پایداری، سرشار از
روایتهای بیداد و داد است، بلکه ادب تغزلی و عاشقانۀ فارسی نیز خالی از این نوع
مضامین نیست و تنها شخص بیدادگر است که چهره می‌گرداند و مبدّل به معشوق بی‌عنایت
و بی‌مدارا میشود. پروین اعتصامی از شاعران متقدم دوران معاصر است که در مفصل گذار
از عصر مشروطه به عصر جدید تاریخ ایران میزیست. او تغییرات سریع ایران و کاستی‌ها
و نابه سامانیهای جامعۀ ایرانی را که برخی مختص عصر او و برخی دیگر کاستیهای کهن و
مشترک در طول اعصار و ملازم زیست بشری بودند، دید و در شعر خویش انعکاس داد. او
برای انعکاس دادن بیمها و امیدها و بیداد و داد در شعر خویش، شیوه هایی را برگزید
که در ادب فارسی پیشینه ای دیرینه داشتند، اما پروین با چیره دستی همراه با سادگی
و صمیمیت، باری دیگر کارایی این شگردهای کهن را اثبات کرد. صراحت در انتقاد و
ابهام در انتساب، تمثیل، مناظره، تلمیح، جان‌بخشی و دوگانه سازی از زمرۀ این
شگردها هسنند. پروین همچنین لطافتی را با شیوۀ بیان خویش همراه ساخت که مختص اوست
و نتیجۀ روح زنانۀ وی است. در این پژوهش به بررسی شیوه های تبیین بیداد و داد و
ترسیم چهرۀ بیدادگران و دادگران در شعر پروین اعتصامی پرداخته میشود.

روش تحقیق: پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و مبتنی بر مطالعات
کتابخانه ای است. اساس پژوهش بر دیوان پروین اعتصامی با مقدمۀ ملک‌الشعرای بهار
است و برای گزینش نمونه ها و شواهد، همۀ دیوان بررسی شده است.

یافته ها: پروین به خلاف
نظر برخی منتقدان، شاعری منتقد است اگرچه نمیتوان او را شاعری انقلابی به شمار
آورد. او در انتقادهای خویش، به موضوع بیداد و داد، بسیار میپردازد. مهمترین شگرد
او در تبیین دوگانۀ بیداد و داد، صراحت در انتقاد و ابهام در انتساب است. شگردهای
دیگری که او برای تبیین بیداد و داد به کار میگیرد، برای حفظ چتر ابهام بر سر شعر
اوست. او برای تأمین و تضمین این ابهام، از مناظره و تمثیل بهرۀ وافر میبرد و
مناظره و تمثیل در شعر او هنگامی که یک سویش غیرانسان باشد، لاجرم به تشخیص می‌انجامد.
همچنین پروین در راستای تأمین ابهام در انتساب، از تلمیح بهره میبرد و انتقادهای
صریح خویش را به شخصیتهای تاریخی منسوب میدارد و برای برجسته شدن بیداد و داد، دست
به دوگانه پردازی وسیع می‌زند. 

نتیجه: شعر پروین اعتصامی، آمیزه ای از اخلاق و عاطفه و
تصویرپردازیهایی است که با استادی تمام در عین دنباله روی شیوۀ شاعری پیشینیان،
محصول شعری امروزین و در خور احوال امروزیان را پدید آورده است. او با تکیه بر
تمثیل‌ و مناظره و با گزینش قالب قطعه به عنوان مهمترین قالب شعری خویش، به
انعکاس حال و روز مردمان ایرانی در یکی از خطیر‌ترین مقاطع تاریخ ایران پرداخته است.
پروین اعتصامی به اقتضای زن بودن و به پیروی از پوشیده گویی سنّت‌شده در شعر کلاسک
فارسی،در بسیاری از مناظرات، سخنش را در لفافه بیان میکند. همچنین
بیداد و داد در شعر او لزوماً انسانی نیست و می‌تواند کیهانی باشد.
%U https://bahareadab.com/article_id/1661