%0 Journal Article
%T جامعه شناسی خرده فرهنگها در متون نثر عرفانی (مطالعۀ موردی مرصادالعباد، تذکره الاولیا، اسرارالتوحید و فیه مافیه)
%J Journal of the stylistic of Persian poem and prose (JSPPP) 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A Mehri Asri
%A Davood Sparham
%A Gholamreza Mastali Parsa
%A Ameneh Ebrahimi
%D 2024
%\ 2023/06/17
%N 96
%V 17
%P 1-26
%K Sociology
%K  sub-culture
%K  Mysticism
%K  Culture
%K  Early mystical prose texts.
%X زمینه و هدف: درک ماهیت و شناخت ساختار و آگاهی از کارکردهای فرهنگ، یکی از
بنیادیترین جستارهای زندگی امروزی بشر معاصر است. با وجود آنکه طی دهه های اخیر،
در پیوند با فرهنگ نظریه پردازان بسیاری به بحث و بررسی پرداخته اند اما بنظر
میرسد همچنان میتوان در این باره به بحث و بررسی پرداخت. فرهنگ هم مولّد رفتارها و
رویدادهای اجتماعی در یک جامعه است و هم متقابلاً از آن تأثیر میپذیرد. پیوند و
درهم تنیدگی فرهنگ با ابعاد گوناگون زندگی انسان از گذشته تاکنون، میتواند دلیل
قانع‌کننده ای بر اهمیت پدیدۀ فرهنگ در زندگی انسان باشد. فرهنگ نه تنها در بهبود
و ساماندهی روابط با دیگر جوامع دارای کارکردی اثر بخش است، بلکه فرایند و روابط
خرده سیستمهای درونی یک فرهنگ را نیز تحت تأثیر قرار میدهد. عرفان و تصوّف از
دیرباز تاکنون، همواره یکی از اصلیترین و مهمترین گفتمان مسلّط در جوامع انسانی
بویژه ایران بوده است بهمین دلیل بخش وسیعی از متون و آثار منظوم و منثور فارسی
آکنده از مفاهیم و مضامین عرفانی است و این آثار نیز بمیزان زیادی از عناصر فرهنگی
در جامعه تأثیر پذیرفته و بر آن اثر گذاشته اند. در این مقاله نگارندگان بر آنند
تا با دیدگاه بینارشته ای از منظر علم جامعه شناسی به بررسی و واکاوی خرده فرهنگها
درگزیده ای از متون نثرعرفانی بپردازند.

روش پژوهش: ‌ این پژوهش که به شیوۀ توصیفی- تحلیلی بر مبنای مطالعات کتابخانه ای
و روش سندکاوی صورت گرفته است. جامعۀ آماری این پژوهش شامل مرصادالعباد، تذکره
الاولیا، اسرارالتوحید و فیه مافیه میباشد.

یافته های پژوهش: یافته های پژوهش حاکی از آن است که متون عرفانی
بستر بسیار مناسبی بمنظور انعکاس خرده فرهنگهای گوناگون در ساختار و بافت کلّی
فرهنگی یک جامعه بحساب می‌آید. 

نتیجه گیری: تأثیرگذاری عرفان بر
خرده فرهنگها را میتوان ذیل تساهل و تسامح، رازداری، مهربانی، احترام به همنوع،
صداقت، بخشندگی، عشق، مدارا، انزوا، عزلت و گوشه نشینی، مبارزه با ریاکاری، طغیان
عیله نظام حاکم تحلیل نمود. خرده فرهنگهای موجود در عرفان مانند ریاستیزی و دوری
از فعالیّتهای سیاسی و محیط حکومتی ابزاری برای مقاومت عارفان در برابر گفتمان
مسلّط و غالب جامعه بوده است.
%U https://bahareadab.com/article_id/1607