%0 Journal Article
%T روانشناسی فرگشتی و نقد ادبی تجربی
%J Journal of the stylistic of Persian poem and prose (JSPPP) 
%I بهار ادب
%Z 3060-5660
%A Maryam Esfandiari
%A Hassan Akbari Bairagh
%A Mohammad Rezaei
%D 2024
%\ 2023/02/14
%N 94
%V 16
%P 1-14
%K Darwin
%K  Evolution
%K  Evolutionary Psychology
%K  Psychological Literary Criticism
%K  Scientific Criticism of Literature.
%X زمینه و هدف: در میانۀ قرن بیستم میلادی، عده ای از دانشوران حوزۀ ادبیات بر آن
شدند که ادبیات باید در جهت روش‌شناسی تجربی حرکت نماید و محققان حوزۀ علوم
اجتماعی نیز باید به اهمیت حیاتی تخیّل و آثار مترتب بر آن وقوف یابند. آنان باید
این موضوع را وارد برنامه های تحقیقات جاری خود نمایند و چنین امر مهمی را به صورت‌بندیهای
تفسیری صرفاً نظری واگذار نکنند. همین امر موجب شد رویکردهای مختلفی از منظر علم
تجربی به متون ادبی تقرب جویند. یکی از این رویکردها، روانشناسی فرگشتی بود که
میکوشید نقد ادبی تجربی را با نگرشی داروینیستی به پیش ببرد. مقالۀ حاضر تلاشی است
در راستای تبیین ربط و نسبت علوم تجربی، بویژه زیست‌شناسی فرگشتی، با علوم انسانی
و اجتماعی، بویژه حوزۀ نقد ادبی. بدین منظور ابتدا پس از گزارشی اجمالی از نظریۀ
انتخاب طبیعی داروین و تأثیر آن بر دانش روانشناسی، به معرفی روش‌شناسی روانشناسی
فرگشتی پرداخته، سپس کاربرد آن را در نقد ادبی نشان داده و با ذکر نمونه هایی به
محک تجربه زده ایم. 

روش مطالعه: این تحقیق با روش توصیفی-تحلیلی، به شیوۀ گردآوری اطلاعات کتابخانه ای
و با استفاده از منابع دست اول حوزۀ نقد ادبی بر پایۀ روانشناسی فرگشتی انجام شده ‌است.

یافته ها: اگر بخواهیم، مطالعه در متون ادبی را به شیوه ای علمی-تجربی پیش
ببریم، نزدیکترین و کارآمدترین شیوه، بهره گیری از هستی‌شناسی و انسان‌شناسی
داروینی و استفاده از متدولوژی فرگشت بر اساس انتخاب طبیعی است.

نتیجه گیری: در نهایت بر پایۀ مقدمات مذکور مدعی شده ایم که اگر روانشناسی
فَرگَشتی بتواند روایت متقن و جامعی از طبیعت انسان ارائه دهد، میتواند جایگزین
نظامات تبیینی مسلط در علوم انسانی امروزه شده، یا آنها را در بر بگیرد و در دل
خود جای دهد و طبعاً وارد حیطۀ نقد ادبی شده، تحولی هستی‌شناسانه و شناخت‌شناسانه
در آن ایجاد نماید.
%U https://bahareadab.com/article_id/1576